Warszawa: Priorytet dla tramwajów. Realne korzyści, o których szybko zapominamy

W Warszawie na trasach tramwajowych znajduje się 253 sygnalizacji. Z tego 145, czyli 58%, jest objęta priorytetem. Na 61 skrzyżowaniach występuje priorytet pełny, oznaczający brak stania na światłach (tramwaj dostaje od razu zezwolenie na przejazd), na 42 – wysoki, z dopuszczeniem pięciosekundowej straty na skrzyżowaniu, a na 42 – niski / częściowy, z dopuszczeniem 15-sekundowej straty.

Oszczędności czasu, brygad i energii

Dzięki priorytetom realnie skraca się czas przejazdu, co przekłada się z kolei na ograniczenie zapotrzebowania na tabor, a tym samym i etaty. Szybko się do tego przyzwyczajamy i na co dzień być może nie dostrzegamy korzyści – chyba, że z jakiejś przyczyny danego dnia priorytety zostaną wyłączone. Przykładowo, na linii 1 przy załączonych priorytetach czas przejazdu, licząc w obu kierunkach, spada ze 105 do 93 m, co wiąże się z oszczędnością trzech brygad i dziewięciu etatów (przy założeniu trzech motorniczych na jedną brygadę).

Na dwójce czas przejazdu spada z 37 do 27 min., co przekłada się na dwie brygady i sześć etatów. Na trójce – z 87 do 77 min, co oznacza o jedną brygadę i trzy etaty mniej. Na szóstce – ze 122 do 110 min., co przekłada się na oszczędność dwóch brygad i sześciu etatów. Na 17 – ze 147 do 127 min., co oznacza trzy brygady i dziewięć etatów mniej. Na linii 23 – z 91 do 79 min., co przekłada się na dwie brygady i sześć etatów mniej. Na 41 – ze 144 min. do 126 min., co oznacza oszczędność dwóch brygad i sześciu etatów.

Priorytety, dzięki mniejszej liczbie zatrzymań tramwajów, to także niższe zużycie energii. Badano to na Marymonckiej, gdzie znajduje się 10 sygnalizacji z pełnym priorytetem. Po jego wyłączeniu zużycie rośnie o ok. 13%, co w skali roku – dla jednej tylko trasy – oznacza wydatek ok. 67 tys. zł.

Trasa z dobrymi osiągami

Działanie priorytetów dobrze widać na trasach. Weźmy 7,2-kilometrową trasę od Dw. Wileńskiego do Żerania Wschodniego. Wcześniej tramwaje obsługiwały 15 przystanków, przejeżdżając przez 10 osygnalizowanych przejść i skrzyżowań. Teraz liczba przystanków zmalała do 14, ale sygnalizacji jest więcej – 13. Mimo to czas przejazdu skrócił się z 20 do 17 minut, a prędkość komunikacyjna wzrosła z 21,6 km/h do 25 km/h.

Lepszymi osiągami pochwalić się może 8,7-kilometrowa trasa między przystankiem Metro Marymont a pętlą Tarchomin Kościelny. Wcześniej było 15 przystanków i 16 sygnalizacji. Obecnie jest 13 przystanków i 18 sygnalizacji. Czas przejazdu skrócił się z 26 do 20 minut, a prędkość komunikacyjna linii 17 wzrosła z 20 km/h do 26 km/h. Jeszcze wyższa jest na trasie dwójki do Młocin, na której wynosi 30 km/h.

Dobrym przykładem jest też 5,7-kilometrowy ciąg Wolskiej, Połczyńskiej i Powstańców Śląskich od Redutowej do Czerwonych Maków. Znajduje się tutaj 19 sygnalizacji (z czego 18 z priorytetem). Czas przejazdu skrócił się z 18 do 14,5 min., a prędkość komunikacyjna wzrosła 19 km/h do 23 km/h.

Nowe technologie

Sporym ułatwieniem przy wdrażaniu priorytetu jest wykorzystanie nowych technologii. Tramwaje Warszawskie zaczęły korzystać z sygnałów GPS, co z jednej strony pozwala na zmniejszenie kosztów i spore ułatwienie. Nie trzeba już kłaść kabli czy pętli indukcyjnych. Z drugiej strony GPS zwiększa funkcjonalność systemu i pozwala na rozpoznawanie numerów linii, co przydaje się na skomplikowanych węzłach.

Takie priorytety są wykorzystywane na 11 skrzyżowaniach – na pl. Zawiszy, pl. Bankowym, rondzie Żaba, przy węźle Młociny, na wysokości Dw. Wschodniego, w ciągu Annopolu i Rembielińskiej, na skrzyżowaniu Grochowskiej z Garwolińską i Bliską, a także na skrzyżowaniu Kasprzaka i Karolkowej. W tej chwili trwa projektowanie kolejnych takich skrzyżowań. To m.in. skrzyżowanie al. Niepodległości z Nowowiejską, Wawelską i Koszykową, al. Jana Pawła II i Dzikiej, Stawek i Anielewicza, a także koło Galerii Mokotów (rondo Unii Europejskiej).
 
Jakie plany

Tramwaje Warszawskie chcą, by na koniec roku min. 75% skrzyżowań zostało objęte priorytetem. To m.in. południowy odcinek Marszałkowskiej (trzy skrzyżowania), ciąg Waszyngtona – rondo Wiatraczna – Grochowska ( 11 skrzyżowań), ciąg Grójecka – al. Krakowska (20 skrzyżowań), ciąg Towarowa – Okopowa (10 skrzyżowań), Wolska (7 skrzyżowań), ciąg Nowe Bemowo – Powstańców Śląskich – al. Reymonta (6 skrzyżowań), Prosta (3 skrzyżowania).

Na koniec 2022 r. priorytetem ma być już objętych min. 90% skrzyżowań. Lista obejmuje pozostałą część Marszałkowskiej, Broniewskiego, Wólczyńską, Andersa, Al. Jerozolimskie oraz szereg ulic na Mokotowie (Boboli, Wołoska, Woronicza, Puławska). Priorytet ma być też oczywiście standardem przy nowo budowanych trasach.