Poznań już nie tak pewnie o II etapie Tramwaju na Naramowice

W rozpoczętej właśnie perspektywie unijnej Poznań może liczyć na 450 mln złotych dofinansowania z programu FEnIKS (następcy POIiŚ) na realizację zadań z zakresu zrównoważonej mobilności (rozbudowa i modernizacja sieci tramwajowej i zakup nowego taboru). Co ważne, otrzymanie wspomnianych środków jest już pewne, a samorząd musi złożyć tylko formalny wniosek o ich przyznanie, co ma nastąpić w czerwcu bieżącego roku.

Dokumenty mówią o trzech zadaniach...

W dokumentach strategicznych opisujących wysokość funduszy z FEnIKS-a przeznaczonych dla Poznania wymieniono trzy inwestycje, które mają zostać zrealizowane przy pomocy tych środków. Jest to dokończenie budowy nowej trasy tramwajowej na Ratajczaka (fragment od ul. Św. Marcin do Wierzbięcic), budowa trasy tramwajowej od Wilczaka do Garbar – tzw. Tramwaj na Naramowice etap 2 oraz budowa węzłów przesiadkowych przy przystankach kolejowych na Towarowej Obwodnicy Poznania (wspomniane przystanki powstaną na Obwodnicy w ramach dużego zadania realizowanego przez PKP PLK).

Mariusz Wiśniewski, wiceprezydent miasta odpowiedzialny za transport publiczny podkreśla, że obecna perspektywa unijna jest już uboższa niż poprzednia, co jest spowodowane rozwojem społeczno-gospodarczym naszego kraju – Dlatego też jako władze miasta, przewidując taką sytuację, chcieliśmy zapobiegliwie jak najwięcej koniecznych inwestycji dla mieszkańców zrealizować w minionych latach, bo teraz takich możliwości, o takiej skali już nie będzie – mówi Wiśniewski.

... a rzeczywistość jest nieco mniej kolorowa

Samorządowiec pytany o plany miasta na wydanie środków z programu FENiKS odpowiada, że w pierwszej kolejności miasto musi dokończyć trasę na Ratajczaka, która w połączeniu z prawoskrętem przy Okrąglaku (o aktualnym zawieszeniu jego budowy napiszemy w kolejnych dniach) oraz 2 etapem Tramwaju na Naramowice stworzy zupełnie nową nitkę tramwaju na osi północ – południe, która będzie niezależna od Mostu Teatralnego oraz Ronda Kaponiera. Więcej o roli, jaką władze miasta widzą dla trasy w Ratajczaka, piszemy tutaj.

– Ponadto planujemy także dofinansować budowę węzłów przesiadkowych przy okazji zapowiedzianej przez PKP PLK modernizacji towarowej obwodnicy Poznania. Kolej zbuduje kilka nowych przystanków pasażerskich m.in. na Franowie, Kobylimpolu, Zielińcu, Naramowicach i Piątkowie, my zaś zbudujemy dowiązania do nich, czyli jezdnie, parkingi P+R, a także chodniki i drogi rowerowe – wyjaśnia Wiśniewski. O tym, że inwestycja związana z Towarową Obwodnicą Poznania ostatecznie będzie realizowana, pisaliśmy tutaj.

Trzecim zadaniem dofinansowanym z FEnIKS-a miała być budowa trasy tramwajowej od Wilczaka do Garbar, lecz aktualnie wiceprezydent Poznania mówi o środkach na tę inwestycję w ten sposób – Z programu FEnIKS planujemy również zakup nowych tramwajów. Nie zapominamy także o przygotowaniach do budowy II etapu tramwaju na Naramowice. Najpierw musimy jeszcze przygotować dokumentację wykonawczą tej przyszłej inwestycji, to jest z pętli Wilczak w stronę Garbar, tak aby następnie być gotowym na pozyskanie środków unijnych na realizację. Przypomnę, że mamy już uzyskaną decyzję środowiskową na ten etap inwestycji oraz opracowany program funkcjonalno-użytkowy. Przygotowanie dokumentacji wykonawczej, wszystkie uzgodnienia, regulacje gruntów oraz uzyskanie pozwoleń na budowę to proces minimum 2-3 lat. W tym jednak czasie przeprowadzimy konieczną modernizację mostu Chrobrego z uwagi na jego stan. Z racjonalnego punktu widzenia pozwoli to przy okazji na zminimalizowanie utrudnień w tym rejonie miasta, aby nie prowadzić dwóch inwestycji równolegle – mówi samorządowiec.

Z KPO środki na nowe tramwaje i autobusy

Wiśniewski przypomniał też, że miasto będzie mogło ubiegać się o dofinansowanie zakupu autobusów zeroemisyjnych oraz nowych tramwajów w ramach Krajowego Planu Odbudowy. W przypadku autobusów chodzi o trzeci nabór programu Zielony Transport Publiczny (który ma być refinansowany ze środków z KPO), do którego MPK Poznań zgłosiło swój wniosek, opiewający na dofinansowanie zakupu 17 przegubowych elektrobusów oraz 9 autobusów wodorowych o długości 12 metrów. Wniosek przewoźnika znalazł się na drugim miejscu listy rankingowej, tak więc przyznanie środków na ten cel jest niemal pewne.

W przypadku tramwajów, w KPO przewidziano pożyczki na zakup kilkudziesięciu wagonów, z czego będzie chciało skorzystać także poznańskie MPK. Przewoźnik w pierwszej kolejności będzie chciał pozyskać środki na uruchomienie opcji dotyczącej zakupienia dodatkowych 20 dwukierunkowych tramwajów Moderus Gamma.

Finansowanie samorządów musi ulec zmianie

W rozmowie z nami Mariusz Wiśniewski poruszył także wątek finansowania samorządów, który jest nierozerwalnie związany z kolejnymi inwestycjami, także tymi, z dofinansowaniem unijnym, bowiem miasto będzie musiało przygotować wkład własny do ich realizacji.

– Chcę też podkreślić, że wszyscy samorządowcy byliby szczęśliwi, gdybyśmy nie musieli się ubiegać o środki w specjalnych konkursach rządowych, tylko po prostu, żeby pochodziły one z dochodów własnych. Poznań traci na Polskim Ładzie, który wdrożył poprzedni rząd w ramach dochodów bieżących 600 mln złotych w skali roku, a więc dwukrotnie więcej niż wyniosła dotacja z części inwestycyjnej Polskiego Ładu, z którego środki pozwoliły wyremontować trasę PST, czy też służą do budowy Mostów Berdychowskich – przypomina wiceprezydent Poznania.

Samorządowiec pytany przez nas o to, jak można poprawić obecny stan finansowy polskich samorządów odpowiada, że każdy szczebel samorządu powinien mieć zwiększony udział w podatkach, zarówno PIT jak i CIT.

– Samorząd musi sam decydować o tym, na co przeznaczy środki mieszkańców, bowiem ja zawsze powtarzam, że to nie są pieniądze prezydenta, Urzędu Miasta czy radnych, ale wszystkich osób mieszkających w Poznaniu. W naszym przypadku dobrym przykładem są remonty torowisk. Od momentu wyboru na urząd w 2014 roku, prezydent Jaśkowiak zdecydował o tym, że zacznie przeznaczać na remonty torowisk znacznie większe środki niż poprzednicy. Efektem tego jest to, że przez ostatnie, już prawie 10 lat, mamy wyremontowaną znaczną część sieci tramwajowej. Specjaliści w naszym kraju podkreślają, że 5 z 10 najszybszych linii tramwajowych w Polsce jest w Poznaniu! – dodaje Wiśniewski.

Wkład własny będzie problemem dla samorządów

Duże straty finansowe polskich samorządów (spowodowane zmianami podatkowymi) są faktem, ale wiceprezydent Poznania nie ukrywa, że nawet bez ich wprowadzenia miasta nie byłoby stać na budowę nowej linii tramwajowej ze środków własnych. Wiśniewski mówi wręcz, że władze Poznania boją się o wkład własny do poszczególnych inwestycji finansowanych w głównej mierze ze środków zewnętrznych, przeważnie unijnych – My aktualnie boimy się o to, czy będzie nas stać na wkłady własne do poszczególnych inwestycji. Przypomnę, że w tej perspektywie Wielkopolska trafiła już do grona regionów lepiej rozwiniętych, przez co nasz wkład własny do każdej inwestycji musi wynieść już co najmniej 30%, a nie 15% wartości całego zadania. To znowu pokazuje, że samorządy ponownie powinny otrzymać większy udział w PIT i CIT, zabrany przez rząd Prawa i Sprawiedliwości – mówi Wiśniewski.

Decydent przypomina, że dyskusja o nowym modelu finansowania samorządów już się rozpoczęła, a władze Poznania wiążą z nimi duże nadzieje.

– W gruncie rzeczy jest to bowiem interes całego państwa polskiego, abyśmy nie stracili przyznanych dotacji unijnych tylko dlatego, że gmin czy miast nie będzie stać na wkład własny. A przecież inflacja, choć zaczyna maleć, nadal jest – zwraca uwagę wiceprezydent stolicy Wielkopolski.

Specjalny fundusz na transport miejski pomógłby tramwajowi na Kopernika czy do stacji Poznań Wschód

W odpowiedzi na pytanie o to, czy rozwiązaniem problemu finansowania samorządów, z perspektywy transportu miejskiego, mogłobyby być stworzenie kolejnego, rządowego funduszu – na wzór części inwestycyjnej Polskiego Ładu, przeznaczonego tylko i wyłącznie na dofinansowanie zakupu nowego taboru oraz budowy i modernizacji tras tramwajowych, Mariusz Wiśniewski odpowiada w ten sposób. – Oczywiście, jako samorządowiec nie obrażę się też, jeśli nasze państwo będzie mogło sobie pozwolić na uruchamianie konkursów, np. na infrastrukturę transportową czy też na tabor dla transportu publicznego, lecz nie kosztem strat finansowych dla gmin, powiatów i województw. To byłaby szansa, aby szybciej zrealizować kolejne linie tramwajowe, które są w przygotowywaniu dokumentacyjnym, jak tramwaj na os. Główna czy Kopernika, ale także uruchomić projektowanie następnych, jak np. Brama Zachodnia za Ogrodami. Moim zdaniem mogłoby to funkcjonować na takiej zasadzie, że dany fundusz byłby przeznaczony na rozwiązanie konkretnego problemu, a więc np. poprawienie retencji wody w miastach czy też walkę z wykluczeniem komunikacyjnym, ale jednak w lepszy sposób niż robi to FRPA, czyli tzw. PKS Plus. Zwłaszcza że w następnych latach będziemy mieli dostęp do coraz mniejszej puli środków unijnych i obecna perspektywa jest tak naprawdę ostatnią, z której Polska będzie mogła uzyskać jeszcze i tak stosunkowo duże środki – kończy samorządowiec.