Poznań i długie tramwaje - "Temat na kolejne miesiące, a nie na tu i teraz"

Przy okazji rozmowy o nowej siatce połączeń tramwajowych z dyrektorem Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu, Janem Gosiewskim, poruszyliśmy także wątek zakupu i użytkowania na poznańskich torach tramwajów o długości przekraczającej 40 metrów. 

Temat 40-metrowych tramwajów wróci

Przedstawiciel ZTM przyznał, że dyskusja o dłuższym taborze zapewne prędzej czy później wróci choć jeszcze nie teraz – W chwili obecnej są to rozważania teoretyczne ponieważ na dziś MPK Poznań nie posiada takich tramwajów, a nawet gdyby tak było, to wciąż nie mamy w pełni przygotowanego żadnego odcinka linii, zdolnego przyjąć dłuższe tramwaje i mówię tu głównie o kwestii długości platform przystankowych. Jest to jednak zdecydowanie temat na kolejne miesiące, a nie na tu i teraz – klaruje Gosiewski.

Przypomnijmy, że MPK Poznań długo sygnalizowało chęć zakupu tramwajów ponad 40-metrowych, lecz jak mówił nam kilka tygodni temu prezes przewoźnika, Krzysztof Dostatni, temat ten jak na razie odłożono na półkę.

Główny problem? Infrastruktura

O to, dlaczego tak się stało zapytaliśmy więc dyrektora jednostki organizującej transport publiczny w Poznaniu, który określa też zapotrzebowanie na tabor i ma spory wpływ na plany zakupowe MPK.

– Ten pomysł analizowaliśmy już kilka lat temu, szczególnie w 2019 roku, a więc tuż przed pandemią. Nie jest też tak, że z tego pomysłu definitywnie zrezygnowaliśmy. Zakup na dziś nie miałby większego sensu, bowiem tak jak powiedziałem, obecnie nie ma tras na których takie tramwaje mogłyby kursować. Przy kolejnych modernizacjach ponownie są wydłużane platformy przystankowe do standardu obsługi taborem 45-metrowym. Mówię o ponownym wydłużeniu, bowiem część z tych przystanków była przystosowana do obsługi 40-metrowych tramwajów jeszcze do lat 90 ubiegłego wieku. Wówczas założono, że tak długie składy (złożone z trzech wozów 105Na) nie są już potrzebne – tłumaczy Gosiewski.

Jako przykłady takich wydłużeń dyrektor podaje przystanek Most Teatralny w kierunku ulicy Fredry, przystanki na placu Cyryla Ratajskiego czy też platformy na Trasie Kórnickiej.

– Generalnie temat dłuższych tramwajów jest odłożony, choć nie na zawsze – deklaruje Gosiewski.

Dłuższy tabor czy większa częstotliwość?

W dobie braków kadrowych, z którymi boryka się także MPK Poznań (w tej chwili w spółce brakuje około 30 motorniczych), użytkowanie długich tramwajów może być jedynym rozwiązaniem pozwalającym sprostać coraz większemu zapotrzebowaniu na przewozy, bez zwiększania częstotliwości kursów czy też uruchamiania nowych linii tramwajowych, do obsługi których konieczni byliby kolejni prowadzący pojazdy.

Dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego wskazuje jeszcze na inny czynnik, który może przemawiać na korzyść inwestycji w tramwaje ponad 40-metrowe.

– Jeśli będziemy widzieli takie potrzeby przewozowe, których nie będzie można rozwiązać poprzez utworzenie nowej linii, co jest o wiele droższym rozwiązaniem od uruchamiania wagonów długich (z racji na więcej tramwajów w ruchu, kadry czy przede wszystkim pracę przewozową), to wówczas może się okazać, że jednak zakup dłuższego taboru tramwajowego będzie bardziej opłacalny i po prostu potrzebny. Natomiast to nie jest tak, że już w 2024 roku zaczniemy szukać używanych 45-metrowych wagonów, bo na razie nie mamy do tego przygotowanej infrastruktury – tłumaczy Gosiewski.

“Szesnastka” i ciąg na Królowej Jadwigi

Wspomniane przez dyrektora opracowanie z 2019 roku zawierało także rekomendacje dotyczące linii, które mogłyby być obsługiwane taborem długim. W pierwszej kolejności miałaby to być linia numer szesnaście oraz ciąg na ulicach Królowej Jadwigi i Matyi, bez podawania konkretnego numeru linii. Była to jednak sytuacja na 2019 rok, która nie uwzględniała jeszcze pandemii i związanego z nim odpływu pasażerów z komunikacji miejskiej. Pod uwagę nie brano wówczas również sporej części modernizacji poznańskiej sieci, która dopiero co została zakończona, czy też oddania do użytku trasy na Naramowice i fragmentu od Ronda Żegrze do pętli przy Unii Lubelskiej.

To wszystko sprawia, że obecne uwarunkowania, prawie pięć lat po wykonaniu wspomnianego dokumentu na pewno sporo zmieniły i nie mogłyby być teraz bezrefleksyjnie powielane.

Mówiąc o potokach pasażerskich, które być może przekroczą obecne możliwości przewozowe MPK dyrektor Gosiewski sygnalizuje jeszcze inne rozwiązanie, które może pomóc w rozwiązaniu problemu zatłoczonych tramwajów (o ile takie sytuacje będą występowały nagminnie).

– Być może będziemy musieli się zastanowić czy na odcinkach niektórych linii, które są mocno obłożone i które potrzebowałyby wzmocnienia taborem dłuższym, nie jechać w szczytach częściej, np. co 5 minut. Jeśli zapotrzebowanie na długi tabor będzie występowało np. na 20% trasy linii nr 6, to logiczne wydaje się wzmacnianie oferty w szczytach, a nie kupowanie wagonów 40-metrowych. Takie rozwiązanie jest jednak uzależnione od szeregu innych czynników, a więc kadr czy też przepustowości skrzyżowań. To zawsze jest spory dylemat – referuje szef ZTM Poznań.

Będzie poznański “program przystankowy”?

Jan Gosiewski kilka razy podkreślił, że głównym wyzwaniem dotyczącym zakupu dłuższych tramwajów, oczywiście poza kosztami, jest brak odpowiedniej infrastruktury przystankowej, która w pełnym zakresie umożliwiałaby obsługę danej linii takim taborem. Mówiąc o pełnym zakresie mamy na myśli całą trasę danej linii, a więc np. linii nr. 16, która ma coraz więcej przystanków przystosowanych do obsługi 40-metrowych jednostek, ale wciąż nie są to wszystkie przystanki na jej trasie.

W związku z tym zapytaliśmy dyrektora ZTM o to, czy jeśli w kolejnych miesiącach wystąpią potrzeby przewozowe związane z uruchomieniem długich jednostek na konkretnej linii, to czy organizator weźmie pod uwagę swoisty program przystankowy, mający na celu wydłużenie konkretnych przystanków na linii, na której wystąpi takie zapotrzebowanie, co byłoby krokiem w kierunku zakupu długich tramwajów.

– Boję się, że np. w przypadku linii nr 16, kluczowych przystanków nie dałoby się wydłużyć bez pozwolenia na budowę i decyzji środowiskowej, bowiem musiałaby tu nastąpić duża ingerencja w chodniki czy ulice. Na pewno inaczej byśmy dziś rozmawiali, gdyby cała trasa linii nr 16 była gotowa do przyjęcia długich wagonów. Moglibyśmy przykładowo rozważyć zakup używanego dłuższego taboru i sprawdzenia jak to działa – odpowiada Gosiewski.

Rozbudowa sieci i potoki pasażerskie wskazują kierunek

Jednocześnie prognozy dotyczące liczby przewożonych pasażerów mówią o trendzie wzrostowym, przez co zakup 40-metrowych tramwajów będzie prawdopodobnie nieunikniony, zwłaszcza, że miasto chce też ciągle rozbudowywać swoją sieć tramwajową

– Przyjmując pewną perspektywę inwestycji w horyzoncie dekady, czyli po pierwsze trasa na Naramowice etap 2, trasa na ulicy Ratajczaka i dalej prawdopodobnie trasy do stacji Poznań Wschód, na os. Kopernika i do Bramy Zachodniej mamy na dzień dobry konieczność uruchomienia co najmniej dwóch nowych linii tramwajowych, posiadając niezmienioną sieć tramwajową w centrum. Patrząc na komunikację zbiorową w horyzoncie kilku lat naprzód można się spodziewać rosnącej liczby pasażerów. Wówczas, zwłaszcza po realizacji wyżej wskazanych inwestycji już nie będziemy w stanie dołożyć wzmocnień szczytowych na pięciu liniach, bo po prostu nie będzie na to wozów. Wtedy będziemy musieli skłonić się ku zakupowi taboru dłuższego. Dlatego przy każdej inwestycji od lat budujemy dłuższe przystanki – kończy Jan Gosiewski.