Mazowieckie uruchomi dodatkowe środki na walkę ze smogiem

Zarząd województwa mazowieckiego wkrótce uruchomi dodatkowe środki m.in. na wymianę pieców, termomodernizacje budynków czy odnawialne źródła energii. Pula to około 100 mln zł. – Środki unijne są ogromnym wsparciem w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Tylko w latach 2014-2018 na działania związane m.in. z odnawialnymi źródłami energii, efektywnością energetyczną oraz redukcją emisji zanieczyszczeń powietrza do mazowieckich beneficjentów trafiło 1,4 mld zł z UE – mówi Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego.

Pod koniec zeszłego roku władze Mazowsza uruchomiły trzeci nabór na projekty związane z ograniczaniem zanieczyszczeń powietrza oraz tzw. niskiej emisji. Tym razem do zdobycia jest 12,9 mln zł. Samorządy, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, a także TBS-y swoje projekty mogą zgłaszać do 8 maja. Wnioskodawcy mają szansę zdobyć nawet do 80 proc. dofinasowania na projekty dotyczące wymiany źródeł ciepła. Warto podkreślić, że beneficjenci ubiegający się o to wsparcie będą mogli uzyskać zwrot nawet do 50 proc. kosztów kwalifikowanych na przeprowadzone w ramach swojego przedsięwzięcia prace termomodernizacyjne. Fundusze europejskie będzie można przeznaczyć na wymianę kotłów, pieców, urządzeń grzewczych w jednorodzinnych i wielorodzinnych budynkach mieszkalnych oraz kotłowniach osiedlowych. Finansowanie obejmie też wymianę źródeł ciepła w budynkach użyteczności publicznej. Wspierana będzie wymiana na kotły elektryczne, olejowe, spalające biomasę (np. drewno, pellet) lub paliwa gazowe. Środki unijne mogą również wspomóc podłączenie do sieci ciepłowniczej lub chłodniczej.

Po dostępne środki chętnie sięgają samorządy. – Przy planowaniu każdej inwestycji w mieście bierzemy pod uwagę kontekst ekologiczny. Gdy budujemy drogę – tworzymy również ścieżki rowerowe. Wznosimy budynek – stosujemy energooszczędne systemy. Dbamy o zieleń, prowadzimy termomodernizacje, wymieniamy tabor komunikacji miejskiej i czynimy go bardziej przyjaznym dla mieszkańców i środowiska. W tym roku będziemy montować nowe systemy OZE, na stałe wdrażamy rower miejski. Monitorujemy jakość powietrza i stawiamy na szeroko pojętą edukację dzieci i dorosłych. Co niezwykle istotne – pozyskujemy pieniądze z zewnątrz, korzystając z każdej możliwej okazji – mówi prezydent Ciechanowa, Krzysztof Kosiński.

Potrzebna współpraca

Do efektywnej walki ze smogiem potrzebne są m.in. kompleksowość wdrażanych działań, a także zdecydowane rozwiązania systemowe w zakresie prawodawstwa, mechanizmów wsparcia finansowego oraz efektów ekologicznych. – Podstawą działania jest dobry plan, w którego realizację włączą się wszyscy. Już wiemy, że aby uniknąć olbrzymich kar ze strony Komisji Europejskiej za złą jakość powietrza, musimy opracować nowe programy ochrony powietrza. Zgodnie z ustaleniami polskiego rządu i Komisji Europejskiej, dokumenty te mają spowodować intensyfikację działań naprawczych związanych z poprawą jakości powietrza. Wyzwaniem jest zarówno czas na ich uchwalenie, jak i efekt, który mamy osiągnąć. Dlatego potrzebne jest wzmocnienie współpracy władz centralnych, samorządów lokalnych oraz społeczeństwa – podkreśla marszałek Adam Struzik.

Według najnowszego raportu Światowej Organizacji Zdrowia, 36 spośród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej leży w Polsce. Wśród nich znalazły się dwie gminy położone na terenie województwa mazowieckiego – Otwock i Piastów. Mimo podejmowanych działań i rosnącej świadomości społecznej, wynik ten jest gorszy niż w 2016 r., kiedy w rankingu znalazły się 33 polskie miasta.

– Bardzo dużo już zostało zrobione, choćby w obszarze przyjmowania przez samorządy uchwał antysmogowych. Jednak niezbędne wydaje się budowanie długofalowych programów systemowych obejmujących procedurami legislacyjnymi wszystkie gałęzie gospodarki, wyposażonych w mechanizmy finansowe wspierające technologie niskoemisyjne oraz promujące rozwiązania maksymalizujące efekt ekologiczny. Skala wyzwań i zagrożeń jest na tyle duża, co potwierdza najnowszy raport Najwyższej Izby Kontroli – Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami, że tylko wspólne i kompleksowe działania władz centralnych, samorządów oraz mieszkańców pozwolą skutecznie walczyć ze smogiem. Duże zainteresowanie kongresem jest dowodem na to, że rośnie świadomość tego jak wielkim wyzwaniem cywilizacyjnym jest walka o jakość powietrza w naszym kraju. Potwierdza to ogromne zainteresowanie mieszkańców województwa pozyskiwaniem środków na projekty z zakresu wymiany źródeł ciepła, efektywności energetycznej czy też odnawialnych źródeł energii – zaznacza Marek Pszonka, członek zarządu Mazowieckiej Agencji Energetycznej.

Transport też winny

Zła jakość powietrza w Polsce jest spowodowana przede wszystkim niską emisją z gospodarstw domowych – używaniem starych pieców i nieumiejętnym paleniem w nich, a także złej jakości opałem. Jednak nie jest to jedyna przyczyna smogu. Dane z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców pokazują, że w Polsce zarejestrowanych jest ponad 28 mln pojazdów, z czego aż 30 proc. z nich ma ponad 20 lat. Liczba pojazdów i ich zły stan techniczny są głównym źródłem tzw. niskiej emisji komunikacyjnej. Borykają się z nią przede wszystkim duże miasta.

– Jak zostało udowodnione, istnieje związek pomiędzy liczbą samochodów w miastach a zanieczyszczeniem powietrza. Dlatego też kompleksowa strategia walki ze smogiem powinna dotyczyć nie tylko termomodernizacji czy wymiany pieców, ale również kwestii transportowych, a konkretnie ograniczania motoryzacji indywidualnej, oddziaływania na mentalność Polaków tak, aby korzystanie z własnego pojazdu miało bardziej racjonalny charakter. Mimo prowadzonych lokalnie działań – trzeba uczciwie przyznać o bardzo ograniczonym póki co charakterze – jak wprowadzanie stref czystego transportu czy planowane podwyżki opłat parkingowych, wciąż nie są rozwiązane kluczowe kwestie, choćby poszerzające się białe plamy na mapie Polski w dostępie do transportu publicznego czy brak akcyzy jako podatku ekologicznego na sprowadzane z zachodniej Europy samochody. Są to pojazdy, których zachód pozbywa się właśnie ze względów ekologicznych. Ciężko więc mówić o konsekwentnej i całościowej polityce walki ze smogiem – zwraca uwagę Adrian Furgalski, wiceprezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Kongres Czystego Powietrza

W Centrum Nauki Kopernik w Warszawie trwa II Kongres Czystego Powietrza. W wydarzeniu bierze udział blisko 500 uczestników – przedstawicieli rządu, samorządów, organizacji pozarządowych, ekspertów, naukowców, przedsiębiorców i mediów. Wśród tematów II Kongresu Czystego Powietrza są m.in. możliwości finansowania wymiany urządzeń grzewczych i termomodernizacji, wpływ sektora transportowego na zanieczyszczenie powietrza, rola elektromobilności, program „Czyste Powietrze”, a także wpływ hałasu na nasze zdrowie. Kongres Czystego Powietrza organizuje Samorząd Województwa Mazowieckiego, Zespół Doradców Gospodarczych TOR oraz Mazowiecka Agencja Energetyczna.