Czyste powietrze. Potrzebna motywacja zewnętrzna. Problemem wysokie ceny

Po pierwsze, aby walczyć z zanieczyszczeniem powietrza, konieczne jest społeczne poparcie. – Musimy rozmawiać i przekonywać, że warto inwestować. Potrzebujemy udziału społeczeństwa, musi być akceptacja działań – mówi Jacek Bogusławski, członek zarządu województwa wielkopolskiego. Dzięki temu, jak zauważa, walkę z zanieczyszczeniem można prowadzić na własnych warunkach – zanim pewne rozwiązania zostaną narzucone z góry przez ustawodawców.

Ważny imperatyw zewnętrzny

Sama rozmowa nie wystarczy. Czasem, by przekonać ludzi, konieczne są jednak pewne wymogi zewnętrzne. – Daleko nam do zakończenia procesu wymiany pieców. Dobrze mieć imperatyw wewnętrzny, ale jeszcze lepiej – zewnętrzny. Łatwiej wtedy rozmawiać z mieszkańcami i radnymi. Zrozumienie dla problemu w miejscu, które jest na trzecim miejscu pod względem dynamiki demograficznej, nie jest pełne – mówi Paweł Kownacki, wójt podwarszawskiej gminy Wieliszew. Jak dodaje, stare przyzwyczajenia starych mieszkańców są trudne do zmiany – stanowią też utrapienie dla nowych mieszkańców, którzy przeprowadzają się pod miasto w poszukiwaniu ciszy i czystego powietrza.

Czym grozi brak zrozumienia wśród mieszkańców widać chociażby po wdrażaniu Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. – Tworzyliśmy ewidencję wojewódzką, teraz tworzymy ewidencję centralną. Dla mieszkańców działania te są trochę niezrozumiałe. Dlatego też na 9 tys. numerów adresowych w ewidencji mamy tylko 10%. Przez to jesteśmy w pewnej mgle, a przecież nawet jeden piec na jednej ulicy to zagrożenie dla całej ulicy – mówi Paweł Kownacki, wójt podwarszawskiej gminy Wieliszew.

Konieczne są też skuteczne narzędzia do egzekwowania przyjętych rozwiązań. – Procedura administracyjna ukarania kogoś trwa miesiącami. Stoję teraz przed wyzwaniem przekonania radnych, by utworzyć straż gminną – mówi wójt gminy Wieliszew.

Bez pieniędzy ani rusz

Oprócz zrozumienia, regulacji i narzędzi do ich wdrożenia konieczne są też pieniądze. – Naszą propozycją jest program Mazowsze dla czystego powietrza. Zachęcamy do skorzystania, program jest pomyślany szeroko. Mamy też środki na bieżące działania, jak np. sfinansowanie sprzętu do kontroli palenisk, budowa systemu czujników – mówi Bartosz Wiśniakowski, radny sejmiku mazowieckiego i zastępca burmistrza warszawskiej dzielnicy Wilanów. Jak wylicza, maksymalna dotacja to 200 tys. zł, stanowiąca 50% kosztów projektu.

Aby skutecznie walczyć z zanieczyszczeniem konieczne jest również dalsze wsparcie finansowe. – Z wielką nadzieją patrzymy na przyszłą perspektywę unijną. Potrzebne jest wsparcie w każdym regionie – mówi Bogusławski. Tym bardziej, że wymiana źródeł ciepła czasem przekształca się w sporą inwestycję. Świadczy o tym chociażby przykład warszawskiego Wilanowa. – Zlikwidowaliśmy w tym roku ostatnie trzy piece opalane węglem w obiektach należących do samorządu. Jednym z nich był budynek historyczny. Nie było zgody na pogłębienie piwnicy, musieliśmy zbudować małą kotłownię na zewnątrz. To staje się skomplikowanym procesem inwestycyjnym – mówi Wiśniakowski.

Wysokie ceny sporym problemem

Wśród uczestników Kongresu Czystego Powietrza panuje zgoda, że walkę z kopciuchami i zanieczyszczeniami wykoleić mogą teraz wysokie ceny gazu, widoczne teraz chociażby w kosztach ogrzewania. – Strona rządowa musi wesprzeć działania. Obecna drożyzna powoduje, że ludzie będą się odwracali od zmian. Musimy pokazać ludziom, że poszli w dobrą stronę. My nie mamy jednak takich środków i możliwości – mówi Jacek Bogusławski, członek zarządu województwa wielkopolskiego.

Zgadza się z nim wójt gminy Wieliszew. – Ceny paliw bardzo źle zadziałały na nasze działania. Są ludzie, którzy mają problemy z wymianą pieców – mówi Paweł Kownacki. Jak wskazuje, program Czyste Powietrze musi ewoluować w stronę łatwiejszą – tak, by formalności w uzyskiwaniu wsparcia finansowego dla wymiany źródeł ciepła nie były tak skomplikowane i czasochłonne.