Błażej Moder: Bez kolei nie byłoby Nowego Centrum Łodzi

Roman Czubiński: Nowe Centrum Łodzi to obszar ok. 100 hektarów, obejmujący w dużej części tereny pokolejowe. Jaka jest główna idea jego trwającej właśnie gruntownej przebudowy?

Błażej Moder: Mówimy o programie urbanistyczno-infrastrukturalnym, którego celem jest rewitalizacja znaczącej części łódzkiego Śródmieścia. Po zmianach w programie jego granicą od zachodu jest naturalna historyczna oś urbanistyczna miasta – ulica Piotrkowska. Chcemy powiązać z nią funkcjonalnie przestrzeń, w której znajdzie się nowy dworzec Łódź Fabryczna, towarzyszący mu węzeł multimodalny i zregenerowane tereny wokół niego. Zależy nam na Śródmieściu – a pamiętajmy, że nie ma silnego miasta bez silnego centrum.

Łączna kwota zainwestowana w ten obszar, biorąc pod uwagę również inwestycje kolejowe, to blisko 5 mld zł. Dziś na tych 100 hektarach jest realizowanych ok. 50 różnego rodzaju projektów, przede wszystkim inwestycyjnych. Największy z nich to przebudowa dworca kolejowego Łódź Fabryczna, warta 1,76 mld zł, realizowana wspólnie z koleją. Po zakończeniu inwestycji będziemy mieli nowoczesny podziemny dworzec kolejowy i autobusowy z perspektywą przedłużenia torów na zachód do stacji Łódź Kaliska i Żabieniec, a na poziomie 0 zupełnie nowy układ komunikacyjny dla transportu kołowego i komunikacji miejskiej.

W Nowym Centrum znajdą się zarówno obiekty wybudowane od podstaw, jak i odnowione zabytki.

- Miasto inwestuje w rewitalizację zabytkowych budynków ogromne środki. Za przykład może posłużyć adaptacja elektrociepłowni EC-1 na cele kulturalno-artystyczne. W części wschodniej powstanie centrum sztuki filmowej, w części zachodniej – centrum nauki i techniki. Przygotowaliśmy też projekt rewitalizacji całego bliskiego dworcowi Pasażu Meyera, czyli obecnej ul. Moniuszki między Piotrkowską a Sienkiewicza. Zamierzamy też regenerować park imienia Moniuszki przy samym dworcu. Podchodzimy do sprawy kompleksowo. Wszystkie obiekty magazynowe, pokolejowe czy też nieużytki zostaną zaadaptowane na nowe funkcje. Chcemy, żeby Nowe Centrum miało charakter mieszany, funkcjonowało przez 24 godziny na dobę, by nie było wyodrębnioną z życia miasta enklawą.

Współpraca z koleją przybiera formy pionierskie, niespotykane dotąd w innych miastach. Urząd Miasta i PKP S. A. postanowiły nie tylko wspólnie opracować plan zagospodarowania, by uniknąć dublowania się funkcji, ale także wymienić się działkami na terenie Nowego Centrum.

- Mogę śmiało powiedzieć, że nie byłoby projektu Nowego Centrum, a tym samym rewitalizacji Śródmieścia w takiej skali, gdyby nie grupa PKP. Współpraca z koleją ma w Łodzi wiele wymiarów. Pierwszy z nich, inwestycyjny, to współpraca z PKP PLK, które modernizują całą trasę między Łodzią a Warszawą wraz ze stacjami Łódź Widzew i Łódź Fabryczna oraz odcinkiem linii między nimi. W drugim etapie, według niedawnej decyzji rządu, nastąpi kontynuacja inwestycji: wydłużenie linii poprzez tunel średnicowy do stacji Łódź Kaliska i Łódź Żabieniec. Tym samym łącznie w sieć kolejową na terenie naszego miasta zostaną zainwestowane blisko 3 miliardy złotych.

Drugi wymiar wiąże się z zagospodarowaniem terenów NCŁ. Wspólnie z PKP S. A. opracowaliśmy spójne studium wykonalności, którego wyniki zaprezentujemy w ciągu najbliższego miesiąca. Funkcje komercyjne i publiczne zostały podzielone tak, żeby z perspektywy przechodnia nie było widać, gdzie kończy się teren kolejowy, a zaczyna miejski. PKP wprowadzi elementy komercyjne i związane z zabudową biurową, natomiast miasto postawi na usługi, nieco funkcji mieszkalnej i nowe przestrzenie publiczne. Jedną z tych ostatnich będzie Rynek Kobro, który będzie spełniał także rolę parkingu podziemnego.

Wspomniane już obiekty – nowy dworzec Łódź Fabryczna i EC-1 – będą dwoma głównymi punktami ciężkości Nowego Centrum...

- Można powiedzieć, że dworzec będzie sercem NCŁ, a elektrociepłownia – jego piękną twarzą. Zabytkowa elektrownia z 1907 r. po adaptacji wygląda naprawdę spektakularnie. Obecnie jesteśmy na etapie przetargów związanych z wyposażeniem całego kompleksu. Planujemy na początku przyszłego roku uruchomić w nim planetarium, które będzie najnowocześniejszym tego typu obiektem w Polsce o znakomitej jakości obrazu. Niedługo zacznie też działać Hala Maszyn – centrum mające gościć wydarzenia konferencyjno-eventowe. Również w przyszłym roku uruchomimy Centrum Nauki i Techniki w kompleksie EC-1 Zachód z trzema ścieżkami dydaktycznymi: „Mikroświat – Makroświat”, „Rozwój Cywilizacji” i ścieżka związana z rozwojem energii. Elementem wystroju będą zabytkowe urządzenia, które kiedyś wytwarzały energię dla Łodzi.Wszystkie ścieżki otrzymają bardzo atrakcyjną oprawę multimedialną, połączoną z odrestaurowanymi elementami związanymi z wytwarzaniem energii, np. z zabytkowymi kotłami. Całość ma przybliżać zwiedzającym skomplikowane kwestie związane z ważnymi zagadnieniami nauki i techniki.

Czy EC-1 Zachód ma konkurować z warszawskim Centrum Nauki „Kopernik”?

- Jest kilka istotnych różnic. W „Koperniku” nie ma stałych ścieżek dydaktycznych, które będą podstawą funkcjonowania naszej placówki. Nie ma tam również starych, zabytkowych obiektów, które odzyskują życie. Ale rzeczywiście można powiedzieć, że natura przedsięwzięcia jest bardzo podobna. Mamy nadzieję, że nasze Centrum Nauki i Techniki będzie służyło przede wszystkim potrzebom mieszkańców Łodzi i regionu.

Przed projektem Nowego Centrum Łodzi rysują się zarówno szanse, jak i zagrożenia. Wycofał się inwestor deklarujący chęć zakupu działki pod Bramę Miasta. Lider konsorcjum budującego dworzec ostrzega, że termin jego ukończenia może nie zostać dotrzymany. Z budowy zszedł też wykonawca adaptacji EC-1... Jakie działania zamierza podjąć Zarząd NCŁ?

- NCŁ jest jednym z najbardziej złożonych programów inwestycyjno-urbanistycznych realizowanych obecnie w całej Polsce. Wspomniałem już o ogromnych sumach zainwestowanych w ten obszar. Rodzi to oczywiście różnego rodzaju spory i komplikacje, związane z prowadzeniem inwestycji na tak wielką skalę. Wszystkie nasze działania odbywają się w granicach prawa. Tam, gdzie unikanie konfliktów jest możliwe, staramy się to robić. Tam, gdzie musimy walczyć o interes publiczny, bronimy go. Mam jednak nadzieję, że konfliktów tych będzie jak najmniej.

Sprawę Bramy Miasta odbieram jako swoją największą dotychczasową porażkę przy pracy nad projektem NCŁ. Mam nadzieję, że działka przygotowana do sprzedaży, z opracowanymi niezbędnymi wytycznymi do przetargu, zostanie na przełomie roku ponownie wystawiona na sprzedaż, i że tym razem uda się doprowadzić do przeprowadzenia tej bardzo ważnej transakcji.

Za 8 lat Łódź będzie – być może – gościła międzynarodową wystawę Expo, której tematem będzie właśnie rewitalizacja miast. Co będzie można pokazać wtedy zwiedzającym na terenie NCŁ?

- Praktycznie połowa obszaru Nowego Centrum – około 50 hektarów – została wybrana w uzgodnieniu z Ministerstwem Infrastruktury i Rozwoju jako tzw. obszar pilotażowy, który mamy przygotować według najlepszych praktyk na 2022 rok. Przestrzenie te mają zostać całkowicie zrewitalizowane przy wsparciu funduszy z nowej unijnej perspektywy budżetowej. Cały ten obszar został wpisany na listę Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Oznacza to, że ma zapewnione finansowanie z nowej perspektywy finansowej. Mamy nadzieję, że dołączą się do tego przedsięwzięcia inwestorzy prywatni i w 2022 r. będziemy mogli pokazać wielką, całkowicie odnowioną przestrzeń w łódzkim Śródmieściu.