Samorządy: Polski Ład grozi nam bankructwem

Włodarze sprzeciwiają się dążeniu do ponownej centralizacji władzy, odbieraniu władzom lokalnym kolejnych uprawnień i niekorzystnej dla samorządów polityce podatkowej. – Od 1990 roku samodzielność, wolność i swoboda dysponowania przyznanymi środkami jest jednym z fundamentów funkcjonowania samorządów w naszym kraju – przypominają. W ich ocenie PiS od początku swoich rządów odchodzi od zasady pomocniczości, przekazując coraz więcej kompetencji w zakresie edukacji, ochrony zdrowia oraz finansów władzom centralnym. – Coraz bardziej jaskrawe są (…) działania odbierające naszym społecznościom lokalnym uprawnienia do decydowania o swoich sprawach, swobodnego dysponowania środkami, zgodnie z lokalnymi potrzebami i demokratycznie ustalanymi priorytetami – zauważają sygnatariusze listu.

Mniej inwestycji, gorsza płynność finansowa

Uczestnicy dzisiejszego kongresu krytykują też zmiany uszczuplające dochody własne gmin, powiatów i województw. Chodzi o obniżenie wpływów z PIT dla samorządów (według szacunków – tylko w przyszłym roku łącznie 14,5 mld zł). Obiecywane subwencje z budżetu centralnego nie pokryją tej straty. W dodatku samorządowcy obawiają się, że taki mechanizm ograniczy ich niezależność.

Ich zdaniem taka polityka pozbawia samorządy możliwości prowadzenia polityki rozwoju. W efekcie wiele jednostek samorządowych może wręcz stanąć wkrótce wobec zagrożenia utraty płynności finansowej. Szczególnie szkodliwe są – w ocenie samorządowców – rozwiązania przyjęte w rządowym programie „Polski Ład”, przyjętym już przez Sejm i procedowanym obecnie w Senacie. – Ubytki w udziałach w PIT, będące efektem zmian prawnych z lat 2019-2020, oraz propozycje projektowane obecnie w ramach tzw. Polskiego Ładu nie rekompensują strat finansowych, jakie poniosą gminy, powiaty i województwa, a dochody własne samorządów będą zastępowane transferami z budżetu państwa. Prowadzi to do uzależnienia finansowego jednostek samorządu terytorialnego od administracji rządowej – wskazują.

Aby poradzić sobie ze zmniejszeniem wpływów do budżetu – na które nałożył się w dodatku kryzys gospodarczy wywołany przez pandemię COVID-19 – władze gmin, powiatów i województw będą musiały ograniczyć, między innymi, inwestycje transportowe. Będzie to zapewne oznaczało mniejszą skalę rozbudowy i modernizacji infrastruktury, zakupów taboru, a także cięcie wydatków na bieżące funkcjonowanie komunikacji publicznej. – Na skutek wprowadzanych zmian społeczności lokalne utracą możliwość realizacji zadań w oczekiwanej przez Polaków skali, zwłaszcza, że nikt nie zmniejszył zakresu spraw, jakie zostały ustawami przekazane gminom, powiatom i województwom. Będzie mniej nowych dróg i obiektów służących mieszkańcom, a utrzymanie jakości usług komunalnych będzie wymagało wzrostu cen – ostrzegają samorządowcy.

Trzaskowski: „skok na kasę”

Władze dzielnic Warszawy już obecnie ograniczają budżety inwestycyjne na przyszły rok. Prezydent stolicy Rafał Trzaskowski bez ogródek nazwał plany rządu „skokiem na kasę”. Wtórowali mu przedstawiciele innych samorządów, zarówno z większych, jak i mniejszych ośrodków. W spotkaniu wzięło udział przeszło 500 reprezentantów samorządów. Apel: „W obronie społeczności lokalnych i regionalnych” został przyjęty przez uczestników zjazdu jednogłośnie.

– Dlatego w imieniu mieszkańców naszych gmin postulujemy i domagamy się zwiększenia udziału samorządów w podatku PIT, adekwatnego do utraconych wpływów wynikających z ustaw wprowadzonych w tzw. „Polskim Ładzie” oraz stworzenia Funduszu Rozwoju Polskiej Wsi jako mechanizmu wyrównującego rozwój obszarów wiejskich i wiejsko-miejskich. Upominamy się o szacunek dla samorządności i fundamentalnej dla niej zasady pomocniczości – apelują sygnatariusze listu do władz państwowych. List został przekazany członkom Prezydium Sejmu.