Warszawa: Czym podpadł Zarząd Transportu Miejskiego?

Jak czytamy w projekcie, zatrudnienie w ZTM-ie w latach 1993-2006 oscylowało na poziomie 300-350 etatów, a pod koniec 2012 było ich już 703. Zdaniem radnych w dobie kryzysu skokowy wzrost zatrudnienia w tej instytucji, przy jednoczesnym ograniczaniu oferty i podwyżkach cen biletów, nie znajduje uzasadnienia.

Zarządowi dostało się też za budowę centralnego odcinka II linii metra. Zdaniem radnych nie wzięto pod uwagę mniej uciążliwych, choć droższych metod budowy. SLD obawia się, że inwestycja nie zostanie zrealizowana do końca 2016 r. [według deklaracji władz miasta pasażerowie z centralnego odcinka skorzystają - z rocznym opóźnieniem - w 2014 r.], co oznacza utratę dofinansowania unijnego. Przekazanie zadań inwestycyjnych do ZMID-u -gdzie zająłby się nimi jeden zespół kompetentnych pracowników - miałoby wyeliminować ryzyko nierozliczenia inwestycji.

Krytykowane są też koncepcje rozbudowy II linii metra. Zdaniem radnych sprawdzano zbyt mało wariantów etapowania inwestycji. Rozbudowa w wariancie 3+3 (po trzy stacje w każdą stronę) spowoduje dwukrotne rozkopanie ulicy Górczewskiej i może skutkować nieosiągnięciem pożądanych wskaźników oddziaływania uruchomionego odcinka linii.

Jak przekonują radni, ZTM, jak i przewoźnicy komunalni nie wywiązują się z realizacji zadań inwestycyjnych, mających dofinansowanie unijne bądź wpisanych do umów wieloletnich. Prowadzone przedsięwzięcia opóźniają się (np. tramwaj na Tarchomin), są pełne niedoróbek (np. konieczność wykonania napraw gwarancyjnych na moście Śląsko-Dąbrowskim) i nie przynoszą oczekiwanej nowej jakości w postaci skrócenia czasu przejazdu.

Kolejny zarzut dotyczy braku dyscypliny kosztowej u przewoźników komunalnych i w ZTM-ie. Mają o tym świadczyć nadmiernie rosnące stawki za wozokilometry (np. w Tramwajach Warszawskich w latach 2008-2014 wzrost z 8,35 zł do 15,30 zł). Widać nie tylko brak dyscypliny na poziomie strategicznym, ale i w szczegółach (np. rozdysponowanie taboru przegubowego poza szczytem).

Jeszcze niedawno koszt funkcjonowania komunikacji oscylował w granicach 1 mld zł, po czym lawinowo wzrósł do 2 mld zł. Zdaniem SLD przy obecnym modelu komunikacji koszty jej funkcjonowania pod koniec dekady mogą sięgnąć 4 mld zł, co będzie katastrofalne dla budżetu miasta. Przy czym wzrost kosztów nie przekłada się na zwiększenie liczby pasażerów.

---

Komentarz

W uzasadnieniu wniosku uderza absolutny brak krytyki działania miasta i bezrefleksyjna wiara w to, że inne miejskie jednostki działają - w porównaniu do zarządcy komunikacji - bez zarzutu. Tymczasem wiele z "przewin" ZTM-u wynika z takich, a nie innych decyzji władz miasta i radnych (np. rozbudowa metra w wariancie 3+3 czy umowy wieloletnie).

Lawinowy wzrost zatrudnienia wiąże się ze zwiększoną liczbą zadań, w tym uruchomieniem punktów obsługi pasażera, parkingów przesiadkowych P&R, systemu miejskiego roweru Veturilo czy prowadzeniem licznych zadań inwestycyjnych. Można oczywiście zastanawiać się, czy ZTM-owi potrzeba aż tylu pracowników, ale trudno oczekiwać rozszerzenia działalności bez dodatkowych etatów.

Zastrzeżenia dotyczące braku dyscypliny kosztowej są śmieszne. To Rada Miasta zatwierdzała umowy wieloletnie z przewoźnikami. Radni w swojej krytyce nie biorą pod uwagę tego, że zwiększone stawki za wozokilometry uwzględniają ponoszone przez spółki nakłady na inwestycje, w tym znaczącą wymianę taboru. Nie biorą też pod uwagę wzrostu kosztów zewnętrznych - paliwa, energii elektrycznej. Poza tym ogólny wzrost kosztów funkcjonowania komunikacji wynika ze zwiększenia oferty i skali działania - włączenia kolei do komunikacji miejskiej, utrzymywania wspólnego biletu czy obsługi nowych tras i połączeń szynowych bądź rozbudowujących się osiedli na peryferiach.

Projekt złożony przez SLD to zbiór pobożnych życzeń. Można odnieść wrażenie, że przejęcie zadań ZTM-u przez inne jednostki miejskie nie spowoduje wzrostu kosztów ich funkcjonowania ponad obecny stan - tego przynajmniej zdają się oczekiwać radni. Ponadto w uchwale brakuje wyjaśnienia w jaki sposób rozdzielenie kompetencji ma spowodować poprawę efektywności zarządzania komunikacją, zmniejszenie biurokracji i koniecznych uzgodnień między różnymi podmiotami, a także ogólnego obniżenia kosztów.

ZTM nie jest świętą krową, można tę instytucję krytykować za wiele rzeczy, ale warto robić to merytorycznie. Tymczasem nie wydaje się, żeby radni SLD znaleźli lekarstwo na bolączki stołecznej komunikacji. Postulowanie likwidacji ZTM-u - źle kojarzącego się obecnie w związku z podwyżkami cen biletów i cięciami w połączeniach, wymuszonymi ograniczeniami w budżecie, które zostały zatwierdzone przez radnych - to działanie pod publikę.

Czy - wydawałoby się - ta niedorzeczna propozycja radnych SLD ma szansę ziścić się? Biorąc pod uwagę przedreferendalną "ruchawkę", z którą mamy obecnie do czynienia, można spodziewać się wszystkiego.