Poznański Szybki Tramwaj świętuje 25 urodziny

Dokładnie dzisiaj mija dwadzieścia pięć lat od momentu, gdy pierwszy tramwaj zabrał pasażerów trasą PST. Pestka zrewolucjonizowała transport w Poznaniu i z miejsca stała się jednym z najważniejszych ciągów komunikacyjnych w mieście. W tym tekście przyjrzymy się pokrótce jej historii oraz przypomnimy ciekawostki, które często nie są szerzej znane.

Obecnie trasa PST łączy dworzec Poznań Główny, a dokładniej Dworzec Zachodni, z poznańskim osiedlem Piątkowo. Trasa liczy około 7 kilometrów, a tramwaje zatrzymują się na 9 przystankach pasażerskich, łącznie z ostatnim, znajdującym się na pętli Sobieskiego. Na całej długości trasa jest bezkolizyjna, co umożliwia tramwajom rozwijanie dużych prędkości. Na Pestce kursują obecnie cztery linie dzienne (12, 14, 15, 16), a także 2 nocne, 201 i 202.

Kawałek historii

Pierwsze przymiarki do budowy trasy szybkiego tramwaju pojawiły się w Poznaniu już w 1928 roku. Pomysł długo jednak nie był realizowany, a prace planistyczne zaczęły się dopiero pod koniec lat 70 ubiegłego wieku. Budowa trasy rozpoczęła się w 1982 roku. Pierwsze plany zakładały, że trasa będzie miała około 27 kilometrów i połączy Poznań z Owińskami, lecz pomysł ten nie został zrealizowany. Całkowita budowa zakończyła się dopiero w 1997 roku. Trwała więc około piętnastu lat!

Pierwotnie trasa kończyła się na Moście Teatralnym, jednak w 2013 roku oddano do użytku jej drugą część, biegnącą pod Rondem Kaponiera i docierającą do Dworca Zachodniego.

Na trasie zbudowano 23 obiekty inżynieryjne, w tym estakadę tramwajową nad Bogdanką, która ma długość prawie 700 metrów. To właśnie na jej wysokości miał zostać zbudowany jeszcze jeden przystanek tramwajowy, lecz ostatecznie jego wykonanie nie doszło do skutku.


fot. MPK Poznań/M. Strenk

W trakcie budowy natrafiono też na kabel teletechniczny, który łączył Berlin z Moskwą. Tak opisano to na stronie MPK Poznań:

“Żeby przenieść kabel na specjalną kładkę należało go najpierw przeciąć. Sytuacja była wagi międzypaństwowej. Żeby uniknąć konsekwencji politycznych i dyplomatycznych łączność można było przerwać tylko na moment. I udało się! Operacja trwała kilka minut. Nie zachwiała ówczesnymi, braterskimi sojuszami.”



30 stycznia 1997 roku

Pierwszy kurs z pasażerami odbył się 30 stycznia 1997 roku i był realizowany tramwajem GT-8, popularnym “Helmutem”, o numerze bocznym 650. Jak informuje nas Agnieszka Smogulecka, rzeczniczka MPK Poznań, tramwaju nie ma już na stanie przewoźnika, ponieważ został zezłomowany. Motorniczym, który prowadził pojazd w trakcie pierwszego kursu był Rafał Buda. Jak mówi rzeczniczka, w spółce pracuje aktualnie 77 motorniczych, którzy mają minimum 25-letni staż pracy, a więc są rówieśnikami Pestki.

Do obsługi PST zakupiono 10 tramwajów typu RT6N1, zwanych przez Poznaniaków Tatrami. Niestety w związku z opóźnieniami w produkcji, pojazdy nie dotarły do miasta na otwarcie trasy, a w pierwszym kursie pojechał Helmut, a nie Tatra. Otwarcie Pestki “pamiętają” wszystkie Konstale 105NA, które obecnie jeżdżą w barwach MPK.

Najszybsza linia tramwajowa Polsce

Uruchomienie trasy znacznie skróciło dojazd z centrum Poznania na Winogrady oraz Piątkowo, a obecnie zapewnia też sprawny dojazd na kampus UAM na Morasku. Tramwaje pokonują całą trasę w około 14 minut. Jak informuje nas Bartosz Trzebiatowski, rzecznik Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu, wszystkie cztery linie dzienne, które kursują na PST znalazły się w zestawieniu najszybszych linii tramwajowych w Polsce. “14”, z Górczyna na Osiedle Sobieskiego jest jednocześnie najszybszą linią tramwajową w Polsce, ze średnią prędkością 27,6 km/h a “piętnastka” znalazła się na trzecim miejscu tego zestawienia, rozwijając średnią prędkość 26,7 km/h.

Dwie pozostałe linie, “16” i “12” rozpędzają się odpowiednio do 25,1 km/h oraz do 24,2 km/h. Średnia prędkość tramwajów w stolicy Wielkopolski to 20,8 km/h.



80 tysięcy pasażerów dziennie

– W ciągu jednego dnia (roboczego) tramwaje linii nr 12, 14, 15 i 16 wykonują 830 kursów, przewożąc około 120 tys. pasażerów - w tym ok. 80 tys. na samym odcinku PST. Stanowi to 29% liczby wszystkich pasażerów komunikacji tramwajowej w Poznaniu (pasażerowie korzystający z linii tramwajowych na trasie PST to 1/5 liczby wszystkich przewożonych osób). W godzinach komunikacyjnych szczytów popołudniowych trasę obsługuje aż 50 pociągów, co stanowi 30% taboru szynowego MPK realizującego w tym czasie kursy na wszystkich 17 liniach tramwajowych – dodaje rzecznik Trzebiatowski.

Trzebiatowski mówi też o tym, iż w aktualnym takcie, w trakcie dnia roboczego na Pestce tramwaje podjeżdżają na przystanek średnio co 2-3 minuty.

Nazwa “Pestka” nie jest oficjalną nazwą trasy, lecz określenie to wygrało w plebiscycie Gazety Wyborczej i na stałe weszło do słownika stosowanego przez mieszkańców Poznania.



Remont na 25-lecie

Przez ćwierćwiecze trasa nie przeszła pełnoprawnego remontu, a wszystkie podejmowane naprawy miały charakter doraźny. W tym roku się to zmieni, ponieważ miasto zamierza wyremontować “starą” część trasy, od Mostu Teatralnego do pętli na osiedlu Sobieskiego. Poznań otrzymał na remont 25,5 miliona złotych z Polskiego Ładu, a całkowita wartość remontu została oszacowana na około 60 milionów złotych.

Remont ma zacząć się na przełomie czerwca i lipca tego roku, choć nie ogłoszono nawet jeszcze przetargów, który wyłonią wykonawców prac, ponieważ remont podzielono na trzy odcinki, a dla każdego z nich ma zostać ogłoszone odrębne postępowanie przetargowe. Miasto chce, aby remont trasy rozpoczął się dopiero po ukończeniu budowy trasy tramwajowej na Naramowice, aby umożliwić mieszkańcom części Winograd podróżowanie do centrum miasta poprzez trasę naramowicką.

Remont ma być obszerny i obejmie całkowitą wymianę szyn na odcinku około 6 kilometrów, a także modernizację przystanków oraz pętli Sobieskiego. Prace obejmą też estakadę tramwajową nad Bogdanką. Efektem modernizacji ma być skrócenie czasu jazdy tramwajów poprzez zwiększenie prędkości jaką będą mogły osiągać pojazdy. Ma to być 70 km/h.