Jak zaprojektować dobry węzeł przesiadkowy?

W ocenie moderatora dyskusji, członka zarządu ITS Polska Piotra Krukowskiego, przez lata inwestorzy i projektanci nie byli świadomi wagi odpowiedniego projektowania węzłów. – W najbliższych latach budowa lub rewitalizacja węzłów będzie odbywała się we wszystkich dużych miastach Polski. Według szacunków suma pieniędzy przeznaczonych tylko na ten cel przekroczy 4,5 mld zł. Spróbujmy organizować węzły bardziej racjonalnie, niż dotąd – zaapelował moderator.

Autobusy jak najbliżej kolei

Do podstawowych kwestii należy jak najlepsza widoczność jak największej liczby różnych środków transportu w węźle. – Jeśli dworzec autobusowy i kolejowy leżą obok siebie – a tak właśnie powinno być – ważne jest, by z poczekalni autobusowej było widać pociągi i na odwrót. Ważnym uzupełnieniem są taksówki, ale już parkingi samochodów mogą znajdować się dalej – powiedział Krukowski. Jak dodał, wielu błędów można byłoby uniknąć poprzez uspołecznienie procesu projektowania, a także wprowadzenie jednolitych standardów w dziedzinie projektowania.

Profesor Wojciech Suchorzewski z Politechniki Warszawskiej przypomniał, że wygodną zmianę środka transportu trzeba umożliwić także pasażerom podwożonym samochodami. – Jest to szczególnie ważne w węzłach peryferyjnych. Najlepsze rozwiązanie to strefy Kiss&Ride. W Warszawie przy Dworcu Gdańskim pojawiły się pierwsze takie miejsca dwustanowiskowe, co pozwala nawet przez chwilę poczekać na pasażera – zwrócił uwagę naukowiec.

Grunt-Mejer: Odwrócić kolejność planowania

Zdaniem koordynatora ds. rewitalizacji Warszawy Jacka Grunt-Mejera duża część błędów bierze się stąd, że o projektowanie węzłów myśli się na samym końcu procesu planistycznego. – Wcześniej wytyczony przebieg dróg, linii kolejowych i innej infrastruktury wyznacza miejsce do przesiadek między środkami transportu, które nie zawsze okazuje się wygodne dla pasażera. Być może przynajmniej w przypadku niektórych inwestycji można byłoby odwrócić tę kolejność – zastanawiał się Grunt-Mejer.

– Na podstawie doświadczeń Singapuru obliczono ciekawą zależność: jeden schodek stanowi dla przesiadającego się pasażera podobną uciążliwość, jak dodatkowe 2,7 m drogi do pokonania – poinformował Grunt-Mejer. Jak dodał, w efekcie nawet te węzły, które wydają się zwarte, w odczuciu pasażerów są nieraz rozległe i wymagają wysiłku. – Przykład dworca Berlin Hbf pokazują, że trudno zniwelować tę niedogodność przy użyciu windy, z której korzystanie jest nieraz problematyczne – zaznaczył.

Warszawa Zachodnia: Nauka na błędach

Dyrektor operacyjny PKS Polonus Andrzej Padziński przypomniał o zbliżającej się przebudowie dworca autobusowego przy stacji Warszawa Zachodnia. – Od lat próbujemy doprowadzić do zmian, jednak ponieważ nie na wszystko mamy wpływ, na razie skoncentrowaliśmy się na rozwiązaniach wirtualnych. Jesteśmy zainteresowani modernizacją węzła przy Dworcu Zachodnim, którego częścią jest nasz dworzec, i budową linii tramwajowej, która będzie przebiegać przez nasz teren – powiedział. Jak stwierdził, zamierzenia PKP zarządca dworca autobusowego poznał dopiero w tym roku. – Stoimy przed dużą szansą i chcemy wykorzystać ją jak najlepiej. W ostatnim czasie nowe węzły multimodalne otwarto w takich ośrodkach, jak Kraków, Łódź czy Poznań, trwa budowa dworca autobusowego we Wrocławiu. Chcemy być beneficjentem zarówno pomyłek, jak i dobrych praktyk – zadeklarował.

Młociny: Popyt zaskoczył projektantów

Profesor Andrzej Zalewski z Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy omówił przykłady kilku wybranych węzłów wybudowanych w Polsce w ostatnich latach. – Do najlepszych należy Bydgoszcz Wschód, choć infrastruktura towarzysząca w postaci parkingów i dogodnych dojść na perony, a także np. automatów z biletami, jest jeszcze niedokończona – ocenił. Za bardzo udane uznał rozwiązanie przesiadki z tramwaju (linia biegnie górą po estakadzie) na pociąg – projektanci dobrze wykorzystali przecięcie obu tras pod bardzo ostrym kątem.

Nieco surowszej recenzji doczekał się warszawski węzeł Młociny – przed kilkunastoma laty nie przewidziano tak dużego wzrostu potrzeb przewozowych w transporcie publicznym. W efekcie dziś, po uruchomieniu linii tramwajowej na Tarchomin, dają się odczuć ograniczenia przepustowości, które przeszkadzają w zwiększeniu liczby kursów. Dla pasażerów wysiadających z tramwaju utrudnione jest także przesiadanie się na autobusy. Również układ drogowy nie jest jeszcze skończony. – Dobrym pomysłem okazał się za to pierwszy w Warszawie parking Park&Ride – stwierdził profesor.

Trasa Łazienkowska: jak wyprowadzić pieszych z podziemi?

Koordynator ds. dostępności architektonicznej w warszawskim Zarządzie Dróg Miejskich Adam Piotr Zając podkreślił, że o dostępność należy dbać nie tylko w przypadku budowanych dopiero węzłów. – Często pomija się fakt, że wiele istniejących obiektów jest po prostu niedostępnych. W Warszawie jednak dziś już nikt nie neguje potrzeby zmian, trwa faza euforycznego wyznaczania przejść dla pieszych – zauważył. Relatywnie małe nakłady mogą w wielu przypadkach przynieść dużą korzyść dla pasażerów. Przy projektowaniu zmian zasadą powinno być myślenie przede wszystkim o najsłabszych użytkownikach (tzw. test użytkownika ekstremalnego).

W przeszłości potrzeby osób starszych, niepełnosprawnych czy rodziców z wózkami nie były niejednokrotnie brane pod uwagę przy projektowaniu infrastruktury. Przykładem jest warszawska Trasa Łazienkowska z lat 70. – Tuż po oddaniu jej do ruchu żaden z węzłów nie pozwalał na łatwe przesiadanie się we wszystkich relacjach – powiedział Zając. Za najgorszy pod tym względem uznał węzeł przy Głównym Urzędzie Statystycznym, na którym w niektórych relacjach trzeba wchodzić i wychodzić z przejść podziemnych aż dwukrotnie. – Aby usprawnić przesiadki, należałoby skierować autobusy na poziom 0 – stwierdził przedstawiciel ZDM. Niewiele lepiej jest przy Placu Na Rozdrożu – niestety nie istnieje tam możliwość rozplanowania na nowo zespołu przystanków. – Chcemy utworzenia kolejnego brakującego przejścia naziemnego. Pozostanie wtedy tylko jedna relacja nieobsługiwana bezpośrednio na powierzchni – zapowiedział. Trudności może złagodzić także zamontowanie dużej windy, umożliwiającej przejazd kilku osób z bagażem lub rowerem.