Czechy: Od 114 lat poza trasą

Czeska linia 086 Czeska Lipa – Liberec jest jedną z ważniejszych tras kraju libereckiego. Poza pociągami lokalnymi obsługują ją także kursy pospieszne zapewniające bezpośrednie połączenie z północną magistralą Republiki Czeskiej z Pragi do Chebu. W swoim pierwotnym projekcie z lat 70. XIX stulecia linia ta miała jednak... omijać największe z leżących na dzisiejszym szlaku, krajowe miasto – Liberec – i biec do leżącego na wschód od Czeskiej Lipy miasteczka Hodkovice nad Mohelkou, dziś na linii z Liberca do Jaromierza.

Chciał budować linię, ale... zabrakło mu gotówki

Informację tę można by uznać za niewartą wspominania historyczną ciekawostkę, gdyby do dziś nie przetrwały przynajmniej dwa bardzo wyraźne ślady pierwotnych planów autora przedsięwzięcia – hrabiego Hartiga. Pierwszym z nich jest zaskakujący przebieg linii – z Czeskiej Lipy wybiega ona na południowy wschód, by w Mimoniu gwałtownie skręcić wprost na północ. Drugą pamiątką po dziewiętnastowiecznej koncepcji jest natomiast wciąż czynny trzykilometrowy odcinek Mimoň – Mimoň staré nádraží (Stary Dworzec).

Choć budujący lokalną w zamyśle trasę arystokrata miał koncesję uprawniającą go do budowy całej linii, inwestycję przerwano z bardzo prozaicznego powodu wyczerpania funduszy. W 1883 roku otwarty został pierwszy z zaplanowanych odcinków – z Czeskiej Lipy do Mimonia – który miał okazać się ostatnim z oddanych przez pierwszego gospodarza trasy. Inwestycję przejął kolejny szlachcic – książę Karel Schwarzenberg – ale zmienił on zupełnie przebieg częściowo istniejącej linii.

Nowy dworzec na przedmieściach, stary – w ścisłym centrum

W 1900 roku przeniesiono tory na terenie Czeskiej Lipy, ale najważniejszą zmianą był wybór innego kierunku, do którego miał ostatecznie doprowadzić urywający się w połowie trasy tor. Zamiast to niewielkich Hodkowic linia pobiegła ostatecznie do najważniejszego miasta regionu – Liberca – przez Jablonné v Podještědí. Całkowicie nowy plan wymusił odgałęzienie nowego torowiska od istniejącego wcześniej szlaku na trzy kilometry przed pierwotną stacją końcową, na tzw. górnym dworcu w Mimoniu.

Przedłużenie do Liberca zaczęło funkcjonować w 1900 roku i właśnie wtedy stary dworzec niemal zupełnie stracił na znaczeniu. Podstawą stał się ruch przelotowy obsługiwany przez leżącą na obrzeżach miasteczka stację, zaś wcinająca się w głąb tkanki miejskiej odnoga używana była rzadko. W końcu ostatnie pociągi pasażerskie zniknęły stamtąd w okresie międzywojennym.

Pozostało kilka bocznic i okazyjne pociągi nadzwyczajne

Zaskakujące, ale wjazd na starą trasę możliwy jest do dziś. Choć tor jest w złym stanie technicznym – obowiązuje tu ograniczenie prędkości do 10 km/h – bywa sporadycznie używany. Właśnie od XIX-wiecznej odnogi odchodzą bocznice – m.in. wojskowa w kierunku lotniska Hradczany i do zakładu metalurgicznego Zimpel. Ostatnim jak dotychczas pojazdem pasażerskim na trasie był wagon motorowy serii 810 prywatnego przewoźnika GW Train Regio, który wjechał na stary dworzec w październiku tego roku.