Mediolan chce płacić za jeżdżenie rowerem. Czy to dobry pomysł?

Stolica Lombardii ma ten sam kłopot z zanieczyszczonym powietrzem co Kraków. W grudniu zeszłego roku smog zmusił lokalne władze do ograniczeń w ruchu samochodów i czasowego obniżenia cen biletów. O ile jednak w Europie północnej antysamochodowe działania trafiają na podatny grunt, to we Włoszech, ojczyźnie skuterów Vespa, czy fiatów, nie jest to takie łatwe.

Pod koniec roku włoski rząd uruchomił fundusz w wysokości 35 mln euro, z którego samorządy mogą pozyskiwać granty na wprowadzanie rozwiązań z zakresu zrównoważonego transportu. Miasto właśnie w ten sposób chce sfinansować program dopłat dla mediolańczyków dojeżdżających do pracy rowerem. W 2014 r. pilotażowo takie rozwiązanie sprawdzał Paryż, gdzie za każdy przejechany na rowerze kilometr otrzymywało się 25 centów. We Włoszech podobny projekt jest realizowany w niewielkim toskańskim mieście Massarosa.

Pierfrancesco Maran, odpowiedzialny w mediolańskim ratuszu za kwestie związane z mobilnością twierdzi, że nie będzie to trudne. – Odpowiednie aplikacje smatfonowe istnieją. Nie będą może superdokładne, ale przecież nie rozmawiamy o wielkich sumach – tłumaczy. Aplikacja miałaby sprawdzać prędkość rowerzysty, by określić jaki dystans przejechał pedałując. Szczegóły techniczne ratusz chce opracować razem z mediolańską Politechniką.

Drogi, parkingi, prysznice

Tu jednak pojawia się problem, bo nawet pomysłodawcy przyznają, że choć projekt jest ważny, to sami… raczej nie korzystają z roweru. I niewykluczone, że nawet pieniądze za pedałowanie ich do tego nie zachęcą. Na wyniki testów w Massarosie trzeba jeszcze zaczekać, ale w Paryżu eksperyment udał się połowicznie. Z ponad ośmiu tysięcy osób, którym zaproponowano jeżdżenie rowerem, z oferty skorzystało ledwie kilkaset. Z drugiej strony Holger Haubold z Europejskiej Federacji Cyklistów wskazuje, że w Belgii, gdzie niektóre firmy płacą pracownikom za korzystanie z roweru, taka polityka przynosi zauważalne efekty.

Brytyjski „The Guardian”, który opisał mediolański pomysł, przytacza badania amerykańskiego urbanisty Ralpha Buehlera, który wskazuje, że w USA aż 60 proc. dojeżdżających do pracy jest rowerem „zainteresowana, ale ma obawy”. Jeśli więc płacenia za pedałowanie nie połączy się ze stworzeniem – najogólniej rzecz ujmując – przyjaznego środowiska dla rowerzystów, to skorzysta z tego tylko niewielka grupa. – Działanie nie będzie miało wpływu właśnie na tę ogromną rzeszę, która „chciałaby, ale ma wątpliwości” – zaznacza Buehler.

Amerykanin wskazuje trzy kluczowe dla rowerzystów elementy – dostępność dróg rowerowych, bezpieczne parkingi rowerowe i prysznice.

Nie zmuszać do pedałowania w smogu

Potwierdzają to doświadczenia Kopenhagi, która od lat uchodzi za wzór polityki rowerowej. Copenhagenize, organizacja, która zajmuje się doradztwem i promocją ruchu rowerowego, przepytała Duńczyków, dlaczego jeżdżą na dwóch kółkach. Okazało się, że kwestie finansowe są istotne dla niewielu z nich. Tylko 6 proc. respondentów odpowiedziało, że korzysta z roweru, bo to tanie. Aż 56 proc. stwierdziło, że taka forma transportu jest szybka i wygodna, 19 proc. pedałuje dla zdrowia lub traktuje to jako ćwiczenia a 1 proc. robi to z troski o środowisko. To ostatnie jest o tyle istotne, że niekoniecznie (co wynika z badań) może masowo zachęcić do roweru, ale może skutecznie zniechęcić.


fot. Goldmund100, lic. GNU

– Zanieczyszczone powietrze stwarza niekorzystne dla rowerzystów otoczenie i nie zachęca do spędzania czasu na zewnątrz – mówi Mikael Colville–Andersen, dyrektor wykonawczy w Copenhagenize. – Programy na zasadzie „pay-to-bike” nie są złe. Ale jeśli w mieście przykrytym przez smog, każemy ludziom wsiąść na rower i jeździć, to jest to trochę absurdalne – dodaje.

Zachęta finansowa nie szkodzi, ale…

Również Buehler nie odrzuca z gruntu pomysłu z płaceniem. Wręcz przeciwnie. – Bywają idealiści, którzy widzą w rowerze sposób na walkę z zanieczyszczeniem powietrza. Ale dla wielu, dodanie tej drobnej, ale konkretnej zachęty, może mieć istotną, przekonującą moc – wskazuje. Tylko że jeśli zaproponujemy wyłącznie pieniądze, to nie wystarczy.