Phnom Penh uruchamia komunikację autobusową. Pierwszą od 13 lat

Phnom Penh prawie niczym nie różni się od innych azjatyckich stolic. Tak samo pełne ludzi z zatłoczonymi ulicami. Po mieście jeździ 300 tys. samochodów i milion szalenie popularnych tam motocykli. Tyle że o ile np. w Pekinie działa tysiąc linii autobusowych, to w Phnom Penh od dwóch tygodni jest jedna.

„Zasadniczo, sukces…”

– Generalnie rzecz biorąc uważam, że pomysł zakończył się sukcesem. Wszyscy są zadowoleni – stwierdził 13 lat temu inżynier Masato Koto w rozmowie z anglojęzycznym dziennikiem „The Phnom Pehn Post”. Deklaracja nieco zaskakująca, tym bardziej, że Koto przyznawał, że właściwie na kontynuację nie ma pieniędzy. Japończyk, specjalista od planowania transportu, współpracował z lokalnymi władzami z ramienia JICA, czyli japońskiej agencji rządowej koordynującej pomoc rozwojową dla innych krajów.

W 2001 r. JICA i władze Phnom Penh z ówczesnym gubernatorem Cheą Sophara na czele, wpadły na pomysł uruchomienia sieci autobusowej w mieście. Trzymiesięczne badania i planowanie doprowadziły do 30–dniowych testów na dwóch wytyczonych liniach, które zakończyły się jednak fiaskiem. Początkowo autobusy przewoziły 5 tys. pasażerów dziennie, ale szybko liczba ta spadła o połowę. Z autobusów korzystali głównie studenci, zaintrygowani nowinką na ulicach miasta. Powoli pojazdów uczyli się kierowcy. – Nie jest łatwo prowadzić, bo na ulicy jest mnóstwo samochodów i motocykli. Czasem tak się skupiam na drodze, że zapominam o oddychaniu – mówił jeden z nich.

Na autobusy z niechęcią patrzyli kierowcy mototaksówek, i auto-riksz czyli tzw. tuk-tuk, które są głównym środkiem transportu dla mieszkańców, a zabroniono im jeździć po trasie którą poruszały się autobusy. Zapał miejskich władz zmalał, gdy okazało się, że linie autobusowe nie mają szans utrzymać się wyłącznie z biletów, muszą być dotowane.

13 lat później

– Głównym celem jest ograniczenie korków na ulicach – mówi przedstawiciel ratusza Koeut Chhe. – Myślę, że dziś ludzie lepiej rozumieją potrzebę istnienia publicznego transportu. Wielu widziało jak to działa w innych krajach.

Od początku lutego, po 13 latach przerwy, autobusy wróciły na ulice stolicy Kambodży. Po wyznaczonej trasie, miedzy 5.30 rano a 20.30 wieczorem jeździ dziesięć nowych, klimatyzowanych autobusów. Bilet kosztuje 1,5 tys. rieli (nieco ponad złotówkę) i jest co najmniej pięć razy tańszy niż opłata za mototaksówkę na tej samej trasie. Docelowo ma powstać pięć linii. Miasto znów współpracuje z JICA, którą, tak jak 13 lat temu, reprezentuje Masato Koto. Poza wpływami z biletów i finansowaniem ze strony JICA, część kosztów weźmie na siebie również państwo.

– Budżet straci, ale zyskają ludzie – twierdzi obecny gubernator Phnom Penh Pa Socheatvong. Podkreśla, że w ostatnich latach zatłoczenie na ulicach miasta znacznie wzrosło. Zaroiło się na nich od szybkich, luksusowych samochodów i dużych SUV-ów, a to prowadzi do dużo większej liczby wypadków. Jeżdżenie mototaksówkami, czy tuk-tuk stało się niezbyt bezpieczne.

Trudniej zginąć w autobusie

Na razie, podobnie jak za pierwszym razem, autobusy przyciągają przede wszystkim nowością. Podczas pierwszego dnia były wypełnione. Pasażerowie rozmawiali, albo jechali z nosami wbitymi w tablety.

Przepytywani przez dziennikarzy pasażerowie przyznają, że autobusy są bardziej komfortowe niż tuk-tuki. Ale zwracają też uwagę na inne zalety. – Mam motocykl, ale wolę jeździć autobusem, bo mogę w ten sposób podróżować ze znajomymi – twierdzi studentka Pov Pisey. – Autobus jest wygodniejszy i tańszy, w końcu to tylko 1,5 tys. rieli. No i bezpieczeństwo. Nigdy nie miałam wypadku, ale jednak łatwiej zginąć na motocyklu niż w autobusie.

Ale kierowcy mototaksówek na razie nie boją się konkurencji. – Autobusy są wolne. Gdy ktoś się śpieszy na pewno skorzysta z mojego pojazdu – twierdzi jeden z nich.