Izrael. Autobus w sobotę zbyt radykalny

Głosowano w ramach ministerialnego komitetu ds. legislacji. Projekt deputowanego Nitzana Horowitza z lewicowej partii Meretz poparło trzech ministrów z centrowej partii Jesz Atid, przeciw byli prawicowi ministrowie z Ha–Bajit Ha–Jehudi oraz Likudu. Liwni, szefowa komitetu (liderka liberalnej partii Hantua), wstrzymała się od głosu uznając pomysł za zbyt radykalny.

– Przecież ona chce publicznego transportu w soboty. Dlaczego więc nic nie robi w tym kierunku? – zastanawiał się po głosowaniu Horowitz , twierdząc, że projekt został przygotowany tak, by minister sprawiedliwości mogła go zaakceptować. – Transport publiczny w szabas jest potrzebny, ale nie może być to tak radykalna zmiana, która może narazić specjalne znaczenie tego dnia – tłumaczyła z kolei Liwni.

W sobotę się nie płaci

Szabas jest w judaizmie dniem świętym. Dla mieszkańców Izraela ma to praktyczne konsekwencje m.in. przez to, że nie kursuje wtedy miejska komunikacja. Przepisy pozwalają na jej funkcjonowanie w tym dniu tylko w określonych przypadkach, np. gdy służy przewozom ludzi do szpitali, gdy wozi ich w rejony nadgraniczne lub gdy łączy nieżydowskie osiedla. Z drugiej strony w piątek, który jest z kolei dniem świątecznym dla muzułmanów, komunikacja jednak kursuje, a dla arabskich kierowców autobusów, którzy stanowią dużą część pracowników np. w Jerozolimie, jest to normalny dzień pracy.

Pomysł uruchomienia komunikacji publicznej w szabas popiera kilka miast izraelskich, w tym stołeczny Tel Awiw i satelickie wobec niego Ra’anana i Herclijja. Ale inicjatywę skutecznie blokuje ministerstwo transportu, dla którego „sobotnie przejazdy” stanowią kłopot z wielu powodów.

W maju ministerstwo zabroniło wieloletniej praktyki z jerozolimskich autobusów firmy Egged, który jest głównym operatorem transportu w kilku większych miastach i między nimi. Egged uruchamiał na koniec szabasu autobusy, z których korzystali ortodoksyjni Żydzi wracający wieczorem spod Ściany Płaczu do odległych dzielnic miasta. Ponieważ zgodnie z zasadami nie mogli nosić przy sobie pieniędzy, ani kart autobusowych, jeździli za darmo, a w czasie następnego przejazdu, w tygodniu, mieli za bilet zapłacić podwójną cenę. W praktyce nie płacili.

Autobus formą protestu

Horowitz i jego partia z pomysłu na komunikację publiczną w soboty uczyniło jeden z głównych punktów programu. Według niego de facto zakaz funkcjonowania transportu w tym dniu narusza jedną z podstawowych wolności zawartą w izraelskim prawie, czyli swobodę handlu. W sobotę aktywiści Meretzu uruchomili dwie darmowe linie autobusowe wożące pasażerów między centrami handlowymi w Kfar Sabą, a Hod HaSzaron. W obu miastach położonych w okolicach Tel Awiwu, mieszka niewielu ortodoksyjnych Żydów i uchodzą za „zsekularyzowane”. Lewicowi działacze zapowiedzieli, że autobusy będą kursowały w każdą sobotę przez całe wakacje, a planują uruchomić jeszcze dwa połączenia, z Tel Awiwu do Ra’anany i Kfar Saby, oraz z tego ostatniego miasta do nadmorskiej Herclijji. Wywołują kontrowersje. Szymon Perec, jeden z członków rady miejskiej Kfar Saby przyznał, że Meretz nie pomaga, antagonizując ortodoksyjnych i nieortodoksyjnych mieszkańców miasta.

Również w niedzielę minister spraw wewnętrznych Gideon Saar odrzucił propozycję władz Tel Awiwu, by znieść kary za handlowanie w szabas. Władze miasta chciały swobody handlu w tym dniu dla małych sklepów. Minister utrzymał jednak kary (grzywny i odebranie licencji) więc wciąż handlować w soboty mogą wyłącznie małe sklepy i stacje benzynowe w centralnych punktach Tel Awiwu i Jaffy. – To cofa Tel Awiw i cały Izrael o dekady – skomentował decyzję burmistrz Tel Awiwu Ron Huldai.