Czas pracy kierowców w komunikacji miejskiej regulują przede wszystkim odrębne od kodeksu pracy przepisy – ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U.2012.1155.j.t.), wykonujących przewóz drogowy. Przepisy tej ustawy stosuje się także do motorniczych tramwajów. W sprawach nieuregulowanych – do czasu pracy kierowców stosuje się także przepisy kodeksu pracy. Przepisy o czasie pracy kierowców dotyczą nie tylko kierowców, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale także tych, którzy świadczą pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Czas pracy kierowców będzie przedmiotem specjalistycznego seminarium, które odbędzie się 4 lutego w Warszawie.
Do czasu pracy kierowców w komunikacji miejskiej (gminne przewozy pasażerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo miasta i gminy, kilku miast albo miast i gmin sąsiadujących, jeżeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony związek międzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego), znajdą ponadto zastosowanie przepisy szczególne, odnoszące się do przewozów regularnych, których trasa nie przekracza 50 km. Przepisy te szczegółowo określają, jak długo powinny trwać: dzienny czas prowadzenia pojazdu, obowiązkowe przerwy w prowadzeniu oraz okresy odpoczynku kierowców. Dotyczy to także motorniczych tramwajów.
„Dzienny czas prowadzenia pojazdu”
Dzienny czas prowadzenia pojazdów dla kierowców, wykonujących przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km nie może przekroczyć 10 godzin. Ta z pozoru oczywista regulacja powoduje jednak wątpliwości, związane z obowiązkiem przestrzegania doby pracowniczej. Dzienny łączny czas prowadzenia pojazdu jest to bowiem łączny czas prowadzenia pojazdu określony w rozkładzie czasu pracy kierowcy na daną dobę, zgodnie z ustalonym rozkładem jazdy.
Z uwagi na to, że godziny nadliczbowe nie mogą być objęte „rozkładem czasu pracy”, w praktyce maksymalny dopuszczalny czas prowadzenia pojazdu (10 godzin) można planować w równoważnym systemie czasu pracy.
Trzeba także pamiętać, że do czasu pracy kierowcy, oprócz prowadzenia pojazdu zalicza się także inne czynności, a w szczególności: obsługę codzienną pojazdów i przyczep; inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy; niezbędne formalności administracyjne; utrzymanie pojazdu w czystości. Oznacza to także, że przykładowo w równoważnym systemie czasu pracy, w dniach, w których wymiar czasu pracy będzie mógł być przedłużony nawet do 12 godzin, tylko 10 z nich może być wykorzystane na jazdę.
Tygodniowy łączny czas prowadzenia pojazdu nie może z kolei przekraczać 60 godzin, a w ciągu dwóch kolejnych tygodni - 90 godzin.
Przerwy w pracy
Kierowcy w komunikacji miejskiej przysługują przerwy w pracy. Czas trwania przerw uzależniony jest od dziennego łącznego czasu prowadzenia pojazdu. w przypadku, gdy łączny czas prowadzenia pojazdu wynosi co najmniej 6 i nie więcej niż 8 godzin – wówczas przerwa powinna trwać co najmniej 30 minut. W przypadku, gdy łączny dzienny czas prowadzenia pojazdu jest dłuższy niż 8 godzin – wówczas łączny czas przerwy powinien wynieść 45 minut. Przerwa musi być udzielona przed upływem 6 godzin dziennego łącznego czasu prowadzenia pojazdu oraz co najmniej 1 przerwa powinna trwać 15 minut.
Odpoczynek
Kierowcy w komunikacji miejskiej przysługuje prawo do co najmniej 11 - godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego w każdej dobie oraz 35 bądź (w niektórych wypadkach) 24 – godzinnego odpoczynku tygodniowego. W przeciwieństwie jednak do przepisów kodeksu pracy, przepisy ustawy o czasie pracy kierowców wskazują kiedy kierowca musi odpoczynek tygodniowy wykorzystać - nie później niż po zakończeniu sześciu okresów 24-godzinnych, licząc od zakończenia poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku.
Rozkłady czasu pracy
Rozkład czasu pracy kierowcy w komunikacji miejskiej ustanawia się na okres co najmniej 1 miesiąca.
Ograniczenia dodatkowego zatrudnienia
Wynikają one pośrednio z obowiązku zliczania czasu pracy w przypadku, gdy kierowca świadczy pracę dla więcej niż jednego podmiotu. Informację o tym pracodawca powinien uzyskać na podstawie oświadczenia kierowcy o wymiarze zatrudnienia u innego pracodawcy oraz o przeciętnej tygodniowej liczbie godzin wykonywanych przewozów drogowych lub innych czynności, na innej podstawie niż stosunek pracy (w przypadku ich wykonywania albo bycia zatrudnionym). W praktyce jest to trudne do realizacji. W celu uniknięcia konsekwencji nieprzestrzegania powyższego wymogu pracodawcy powinni rozważyć możliwość ewentualnego ograniczenia możliwości wykonywania pracy przez kierowców na rzecz innych podmiotów ze względu na czas pracy.
W kolejnym artykule poruszymy inne problemy, pojawiające się w praktyce stosowania przepisów o czasie pracy kierowców.
Justyna Stencel-Walter
Już 4 lutego 2015 r. w Warszawie odbędzie się seminarium „Czas pracy kierowców w publicznym transporcie zbiorowym”, które poprowadzi radca prawny dr Justyna Stencel-Walter. Stosowanie przepisów o czasie pracy kierowców, wykonujących przewóz drogowy budzi w praktyce wiele wątpliwości. Celem seminarium jest wyjaśnienie wątpliwości, a także uporządkowanie praktycznej wiedzy z zakresu czasu pracy kierowców w publicznym transporcie zbiorowym (drogowym), a w szczególności - w komunikacji miejskiej.
Seminarium adresowane jest przede wszystkim do osób, które w ramach swoich codziennych obowiązków zawodowych stosują przepisy o czasie pracy kierowców – w szczególności kadrowych w miejskich zakładach komunikacyjnych. Program spotkania obejmuje także wprowadzenie w ogólne zagadnienia czasu pracy, zatem seminarium będzie także pomocne dla tych osób, które dopiero poznają skomplikowaną tematykę czasu pracy kierowców.
Podczas seminarium odpowiemy w szczególności na pytania: jakie systemy czasu pracy można stosować do kierowców, jak prawidłowo tworzyć grafiki i jak rozliczać czas pracy kierowców, jak wprowadzać i rozliczać przerwy w pracy, mając na względzie ich skomplikowaną problematykę, jak regulować specyficzny czas dyżuru. Wskażemy także, jak prawidłowo formułować umowę o pracę dla kierowców, a zwłaszcza mając na uwadze ograniczenia w podwójnym zatrudnianiu w charakterze kierowcy. Powiemy także o sankcjach za naruszanie przepisów o czasie pracy kierowców oraz omówimy przepisy wspólnotowe.
Zapisz się do newslettera:
