Rozkład interwałowy – potrzebny powrót do przeszłości

To zaskakujące, ale podczas gdy nikt nie dopomina się publikacji godzin odjazdów metra, szczegółowy rozkład jazdy wisi na każdym przystanku tramwajowym i autobusowym w kraju, nawet jeśli częstotliwość kursów niewiele odbiega od standardów kolei podziemnej. O ile na peronie stacji Pole Mokotowskie pasażerowie zadowalają się wyświetlaczem odliczającym czas do następnego kursu, o tyle na przystanku o tej samej nazwie dokładnie zapisano odjazdy „siedemnastki”: 6:53, 6:58, 7:01, 7:05, 7:08, 7:13...

Co pięć minut z dokładnością do pięciu

A przecież to właśnie środki komunikacji naziemnej narażone są na o wiele większe odstępstwa od założonego czasu przejazdu. Wyliczenie z dokładnością do kilkudziesięciu sekund pory podjazdu na przystanek przy intensywnym ruchu ulicznym jest w zasadzie niemożliwe. Zdają sobie z tego sprawę układający rozkład. Wprowadzają więc tolerancję punktualności odjazdów, która niejednokrotnie jest zbliżona do przerwy pomiędzy poszczególnymi kursami. Jeszcze kilka tygodni temu łódzka linia Z10 kursowała z 5-minutową częstotliwością i 5-minutową tolerancją punktualności (jedna minuta przyjazdu przed czasem i cztery po nim).

Jaki jest więc sens publikacji takiego rozkładu, skoro informacja, którą można z niego wyczytać, ogranicza się do „kursuje co około 5 minut”? Jaka jest użyteczność szczegółowej rozpiski – czy ktokolwiek jest w stanie np. wyjść z domu myśląc o zdążeniu na konkretny autobus? Czy wieszanie takiego rozkładu na przystankach nie wynika zatem wyłącznie z nawyku organizatorów i przewoźników?

Na Wschodzie wciąż działa, choć ułomnie

Jeszcze trzy dekady temu standardem w polskiej komunikacji zbiorowej był rozkład interwałowy – informujący wyłącznie o częstotliwości realizowanych kursów w podziale na dni tygodnia i godzinowe zakresy (np. przed szóstą rano, od szóstej do dziesiątej, od dziesiątej do czternastej itd). Wciąż istnieje ustawowa możliwość informowania podróżnych we właśnie takim zakresie. Rozkład interwałowy jest też wciąż standardem w krajach byłego ZSRR. Choć tam budzi ironię – większość operatorów tramwajowych stosuje go bez wyjątku, także dla linii o częstotliwości np. 68 minut – mądre zastosowanie tego rozwiązania dla linii o największej częstotliwości mogłoby sprawić, że dla pasażera rozkład byłby czytelniejszy, a przewoźnikowi pozwolić na dużo swobodniejszą regulację ruchu w zależności od aktualnej sytuacji.

Niezwiązany szczegółowym planem operator mógłby wypuszczać kolejne kursy z przystanków krańcowych nie o określonej godzinie, nawet jeśli poprzedni, opóźniony, odjechał kilka chwil wcześniej, ale w możliwie równych odstępach czasowych. Aby odczytać tę informację, pasażer nie musiałby natomiast studiować tabelki – wystarczyłoby rzucić okiem na duży napis zamieszczony przy znaku przystankowym.

Dynamiczna informacja zastąpi rozkład jazdy

Dobrą okazją do rozważenia przywrócenia rozkładów interwałowych jest coraz powszechniejsze stosowanie elektronicznych tablic dynamicznie prezentujących czas pozostający do najbliższych kilku kursów. Przy względnie precyzyjnej informacji o czasie przyjazdu następnego tramwaju czy autobusu i ogólnie zadanej częstotliwości wydaje się, że pasażerowie nie odczuliby w żaden sposób braku tabliczki, do której przyzwyczaili się przez ostatnie 20 lat.