Powiat hrubieszowski: Potrzeba poprawy transportu publicznego

„Transport Publiczny”: Jest pan autorem pracy dyplomowej na temat transportu publicznego w powiecie hrubieszowskim. Proszę pokrótce przedstawić stan komunikacji zbiorowej w tym powiecie? Jakie są bolączki mieszkańców Ziemi Hrubieszowskiej dotyczące funkcjonowania autobusów?

Bartosz Sojda: W swojej pracy analizowałem stan komunikacji zbiorowej do roku 2010, niemniej jednak mogę zaryzykować tezę, że przez ostatnie 3 lata komunikacja publiczna w powiecie nie uległa głębszym przeobrażeniom. Myślę, iż ten temat powinno się rozpatrywać w dwóch kontekstach – dostępności komunikacyjnej wewnętrznej, czyli dojazdów do poszczególnych lokalnych ośrodków osadniczych i zewnętrznej, czyli udostępnienia powiatu poprzez transport publiczny dla dojazdów z zewnątrz. Na Ziemi Hrubieszowskiej można zauważyć pewne trendy charakterystyczne dla całego regionu. Na przykład stopniowo ubywa linii komunikacyjnych i połączeń realizowanych przez komunalne lub jeszcze państwowe przedsiębiorstwa PKS. W sporej części zastępują je (z różnym skutkiem) firmy prywatne. Obecnie na obszarze powiatu mamy łącznie niemal 20 linii komunikacyjnych PKS-ów hrubieszowskiego, zamojskiego i tomaszowskiego oraz spółdzielni „Autonaprawa”. Prawie drugie tyle stanowią linie komunikacyjnej obsługiwane przez przedsiębiorstwa prywatne. Istnieją znaczne różnice w organizacji przewozów pomiędzy PKS-ami i przedsiębiorstwami prywatnymi, na których opisywanie nie starczyłoby tutaj miejsca. Np. przewoźnicy prywatni oferują więcej kursów w dobie za cenę obsługi mniejszej ilości ośrodków, PKS-y zaś w kursach lokalnych zredukowały ofertę praktycznie do jednej lub dwóch par szkolnych i pracowniczych, ale za to obsługujących wiele ośrodków itd.

Niemniej jednak nie zmienia to faktu, że w ostatnich 15 latach np. skrócił się dobowy przedział czasu, w którym mamy dostępny transport publiczny. Co więcej, w dni wolne od pracy i nauki szkolnej komunikacja publiczna na wielu obszarach praktycznie przestaje istnieć i tutaj mamy chyba do czynienia z największą bolączką. Oczywiście nikt nie twierdzi, że bus lub autobus powinien do każdej, najmniejszej nawet miejscowości docierać w weekend późnym wieczorem lub w takiej samej ilości kursów jak w dzień szkolny lub roboczy. Ale nie można jednak zaakceptować sytuacji, w której w dzień wolny od pracy nawet miejscowości gminne, albo nie mają połączeń z miastem powiatowym w ogóle, albo obsługiwany przez nie interwał czasowy zawiera się między godziną 8 i 15. Jest tu spore pole do popisu dla organizatorów przewozów, którzy ogłaszając już niebawem przetargi na poszczególne linie, powinni dorzucać w pakiecie, do kursów intratnych, także te poszerzające czasowy lub przestrzenny zasięg komunikacji publicznej.

Powiat hrubieszowski nie ma dostępu do pasażerskiej komunikacji kolejowej, również niezadowalający jest sposób funkcjonowania transportu autobusowego. Jakie są perspektywy w zakresie transportu publicznego na Ziemi Hrubieszowskiej?

Cóż, Ziemia Hrubieszowska jest niestety obszarem podlegającym coraz szybszemu wyludnieniu. Za wyludnianiem postępuje obniżenie wskaźników ekonomicznych. Perspektywa najbliższych 7 lat będzie z pewnością dla transportu publicznego dużym wyzwaniem. Z jednej strony ubywający pasażerowie w komunikacji wewnętrznej przełożą się na wzrost potoków pasażerów w komunikacji zewnętrznej, lecz co trzeba podkreślić, będzie to wzrost przy znacznym pogłębieniu ogromnych już teraz fluktuacji w ilości podróżnych względem pewnych okresów czasu. Z drugiej strony ubożejąca, coraz starsza i mniej liczna społeczność powiatu będzie jeszcze bardziej potrzebować transportu publicznego, przynajmniej póki ten będzie widocznie tańszy od transportu indywidualnego. Myślę, że klucz do wybrnięcia z tej sytuacji tkwi w świadomym zarządzaniu liniami komunikacyjnymi przez organizatora, i to przy ścisłej współpracy z przewoźnikami prywatnymi, którzy mogą wykazać się niezwykłą wręcz elastycznością wobec zmian potoków podróżnych. To trudne, ale dla doświadczonych obserwatorów lokalnego transportu z pewnością wykonalne.

Portal „LubelskaKolej.net” domaga się przywrócenia połączeń kolejowych na odcinku Zamość - Hrubieszów. Dlaczego transport kolejowy jest tak ważny dla tego terenu?

Jest to ważne, przede wszystkim dla tego by zapobiec pogłębianiu się marginalizacji tego regionu. Proszę mi wierzyć, że kolejowe połączenia pasażerskie, pomimo całego szeregu negatywnych zmian jakie zaszły na polskiej kolei przez minione 13 lat, dla obszarów takich jak Ziemia Hrubieszowska wciąż mogłyby stanowić synonim pewności, wygody i bezpieczeństwa podróży. A to wszystko za akceptowalną dla lokalnej społeczności cenę. Co więcej, kolej wciąż będzie jedynym środkiem transportu mogącym zabezpieczyć w sposób kompletny, obsługę coraz bardziej zmiennych potoków w zewnętrznej komunikacji powiatu. Nie można także nie wspomnieć o tym, że kolejowe połączenia pasażerskie poprzez synergię pomogłyby także innym środkom transportu publicznego. Mówiąc wprost, pasażer mając do dyspozycji pociąg - pewny, wygodny i tani środek transportu, byłby bardziej skłonny wybrać transport publiczny w opcji łączonej np. z autobusem, zamiast prywatnego samochodu.

Wydaje się, że samo przywrócenie połączeń nie załatwia sprawy. Istotny jest rozkład jazdy dostosowany do innych połączeń regionalnych oraz dalekobieżnych, potrzebna jest także budowa obiektów dedykowanych pasażerom, np. nowych przystanków. Czy (a jeśli tak to jakie) proponują Państwo konkretne rozwiązania w tym zakresie?

Podstawowym problemem przy konstrukcji oferty kolejowych połączeń regionalnych na trasie Zamość – Hrubieszów jest oczywiście brak przystanków kolejowych w centrum Zamościa oraz w jego wschodniej części. W zasadzie przez brak tego typu infrastruktury dostępność kolei pasażerskiej w obecnej formie jest w Zamościu wysoce niezadowalająca. Do tego dochodzi także kompletny brak integracji różnych rodzajów transportu zbiorowego w Zamościu objawiający się chociażby tym, że dworce kolejowy i autobusowy mieszczą się na dwóch przeciwległych końcach miasta, co skutecznie zniechęca podróżnych do przesiadek pociąg – autobus oraz odcina od kolei pasażerów korzystających z podmiejskiego transportu zbiorowego. To jest problem największy i najbardziej palący. Miasto Zamość to jednak nie wszystkie lokalizacje w których przydałyby się nowe przystanki. Dwa lata temu Zakład Linii Kolejowych w Lublinie opracował koncepcję uzupełnienia i relokacji przystanków na linii nr 72, z którą w większości się zgadzamy. Naszym zdaniem warto byłoby doprowadzić do budowy nowych przystanków także w Jarosławcu (w sąsiedztwie skrzyżowania z drogą do Łabuń), Karpiu (przy skrzyżowaniu z drogą do Cześnik Kolonii) oraz Terebińcu. Do tego wskazana byłaby reaktywacja przystanku Zawalów, położonego tuż przy centrum dużej wsi o tej samej nazwie.