Kolej do Balic: Inwestycja, na którą czekają wszyscy pasażerowie

Połączenie kolejowe do Balic obsługiwane było autobusem szynowym. Przystanek znajduje się w odległości 250 m od międzynarodowego terminalu lotniczego, dlatego dodatkowo między terminalem a stacją kursował darmowy autobus, który dowoził pasażerów bezpośrednio pod terminal. Kraków Balice był pierwszym lotniskiem w Polsce z lotniskowym połączeniem kolejowym i choć posiadało ono swoje mankamenty, jak niezelektryfikowana linia czy spora odległość od terminalu, była to przełomowa inwestycja, która wpłynęła na znaczne usprawnienie komunikacji w porcie. Końcowy przystanek w Balicach powstał na terenach jednostki wojskowej. W celu uruchomienia komunikacji kolejowej wykorzystano istniejącą od lat 50. bocznicę, która została awansowana do miana linii kolejowej.

Wraz z pojawieniem się planów dotyczących budowy nowego terminalu, który ma być dostosowany do obsługi ponad dwukrotnie większej liczby pasażerów, pojawił się również pomysł dotyczący modernizacji połączenia kolejowego, które – choć dobrze spełniało swoją funkcję – wymagało pewnych poprawek. Jedną z najważniejszych jest właśnie dociągnięcie go pod sam terminal, tak aby pasażerowie bez problemu mogli poruszać się między stacją a lotniskiem. Ale problemem był również fakt, że na większości trasy był tylko jeden tor, brakowało też trakcji elektrycznej, przez co do lotniska mogły jeździć tylko pociągi spalinowe.

Rok opóźnienia

Początkowo modernizacja linii kolejowej z Krakowa na lotnisko w Balicach miała się rozpocząć wiosną 2013 r. Jednak po zawieszeniu przez wojewodę małopolskiego, Jerzego Millera, postępowania w sprawie wydania pozwolenia na przebudowę tego odcinka, cała inwestycja mocno się opóźniła. Miller wstrzymał inwestycję na wyraźny wniosek inwestora. Nie wiadomo, dlaczego taki wniosek został w ogóle zgłoszony. Pojawiły się doniesienia, że stało się tak za sprawą braku środków na realizację inwestycji.

Projekt „Budowa połączenia kolejowego MPL „Kraków – Balice” z Krakowem, odcinek Kraków Główny – Mydlniki – Balice” otrzymał na realizację ponad 200 mln zł ze środków Unii Europejskiej. W efekcie prowadzonych prac powstanie 10 km dwutorowego zelektryfikowanego połączenia kolejowego na odcinku Kraków Główny – Mydlniki – Balice. Dodatkowo zostaną wybudowane nowe i przebudowane istniejące obiekty budowlane oraz sieci i urządzenia. Maksymalna prędkość, z jaką będą mogły po tej trasie przejeżdżać pociągi pasażerskie, to 80 km/h, a dopuszczalny nacisk osi – 221kN.

Realizacja tej inwestycji pozwoli ograniczyć ruch samochodowy – według prognoz ruchu od 51 tys. pasażerów w 2015 r. do 728 tys. w 2041 r. ma zamiast autem dojeżdżać na lotnisko pociągiem. To ważne z punktu widzenia założeń dotyczących realizacji idei zrównoważonego transportu, gdzie kolej jest jedną z gałęzi odciążającą ruch samochodowy w mieście. Dofinansowanie z UE dla przedsięwzięcia wynosi ponad 204,15 mln zł i będzie realizowane w ramach VII osi priorytetowej POIiŚ – Transport przyjazny środowisku, której głównym celem jest zwiększenie udziału przyjaznych środowisku gałęzi transportu w ogólnym przewozie osób i ładunków.

Nie wiadomo, kiedy ruszą prace

Polskie Linie Kolejowe mają już wykonawcę tej inwestycji (jest nim włoska firma Astaldi, ta sama, która jest również głównym wykonawcą nowego terminalu wraz z kładką oraz przebudowy wewnętrznego układu komunikacyjnego w Balicach). Umowa na roboty budowlane i opracowanie projektów wykonawczych modernizacji została podpisana pod koniec września i mimo iż od tego czasu mówi się o bliskim terminie rozpoczęcia prac przy modernizacji linii, wciąż nie wiadomo dokładnie, kiedy miałoby się to stać. – To jeden z kluczowych projektów Polskich Linii Kolejowych w regionie. Będziemy na bieżąco monitorować postęp prac oraz ich realizację zgodnie z harmonogramem. Niezbędne do rozpoczęcia prac dokumenty już mamy. Teraz uzupełniamy tylko wniosek o wznowienie postępowania w sprawie pozwolenia na budowę – powiedział po podpisaniu umowy Rafał Zahuta, dyrektor projektu ds. modernizacji krakowskiego węzła kolejowego z Polskich Linii Kolejowych. Na deklaracjach jednak stanęło. Wraz z problemami PKP PLK z opóźnieniami musiało się liczyć również lotnisko, które odpowiada za rozpisanie przetargu na budowę przystanku kolejowego przy terminalu.

– Budowa przystanku jest powiązana z modernizacją linii kolejowej, opóźnienia w rozpoczęciu prac przez PKP PLK skutkują przesunięciami w naszej inwestycji. Zgodnie z porozumieniem pomiędzy portem a stroną kolejową to PKP PLK występuje o pozwolenie na budowę przystanku. Do tej pory nie zostało ono wydane – mówi w rozmowie z „Rynkiem Kolejowym” Urszula Podraza, rzeczniczka prasowa krakowskiego portu. Jednocześnie zapewnia ona, że przetarg na budowę przystanku kolejowego jest przygotowywany i zostanie ogłoszony wiosną. Zapowiada również, że nie będzie opóźnień w realizacji inwestycji.

Według najświeższych ustaleń przebudowa trasy ma się rozpocząć w lutym. Z rozkładu jazdy zniknie połączenie kolejowe do lotniska, z którego miesięcznie korzysta ponad 20 tys. osób. Turyści będą musieli przesiąść się do autobusów MPK.

W pierwszym etapie mają się rozpocząć prace konstrukcyjne związane z wiaduktem kolejowym nad ul. Balicką i budowa końcowego fragmentu linii kolejowej na odcinku od autostrady do portu lotniczego. Trasa zostanie zamknięta na półtora roku.

Z rozkładu znika połączenie kolejowe

Władze województwa zdecydowały, że nie uruchomią na tej trasie komunikacji zastępczej. Pasażerom lotniska pozostanie więc podróż samochodem, taksówką lub autobusem MPK. Do wyboru mają dwie linie dziennie wyjeżdżające spod terminalu i dojeżdżające do wschodniej części dworca kolejowego. Podróż nimi trwa około 40 minut. Do tego funkcjonuje również jedna linia nocna. Przedstawiciele urzędu wyjaśniają, że według ich obliczeń oferta miejskiego przewoźnika będzie wystarczająca. Według szacunków urzędników, miesięcznie szynobus do Balic zabiera 23-30 tys. osób. Dziennie po likwidacji tego połączenia alternatywnego dojazdu będzie szukać 700-1000 osób, z których większość podróżuje z bagażem.

– Staraliśmy się, aby na czas modernizacji pasażerowie mieli zapewnioną komunikację zastępczą. Jednak organizator transportu uznał, że jest to nieekonomiczne. Będziemy monitorować obłożenie autobusów miejskich i w razie problemów starać się o zwiększenie częstotliwości na liniach autobusowych – wyjaśnia Podraza.

Gdy inwestycja zostanie zrealizowana, na pasażerów czeka szereg udogodnień. Po półtorarocznym przestoju na Balice będzie można dojechać dwutorową zelektryfikowaną trasą, która obsługiwana będzie przez najnowsze pojazdy szynowe. Podróżnie będą wysiadać na przystanku usytuowanym w dużo bliżej terminalu – na tyłach parkingu wielopoziomowego. Połączony on będzie z budynkiem głównym terminalu, planowanym hotelem oraz z parkingiem wielopoziomowym za pomocą obudowanej kładki pieszej. Z peronu do kładki będą prowadziły schody. Kładką pasażerowie dostaną się bezpośrednio na poziom 1 terminalu, gdzie znajdować się będzie strefa odlotów. Ale inwestycja to również nowe przystanki, z których będą mogli korzystać pasażerowie. W planach pojawiają się trzy takie obiekty: Uniwersytet Rolniczy, Kraków Zakliki, Kraków Krzyżówka. Nowe przystanki będą wyposażone w wiaty, ławki i oświetlenie przystosowane do potrzeb osób z ograniczoną możliwością poruszania się. Istniejące przystanki Kraków Łobzów i Kraków Balice zostaną zmodernizowane.

W przyszłości planowane jest także uruchomienie tzw. lotów łączonych, np. gdy do Krakowa przylecą Rosjanie lub Ukraińcy, to na tym samym bilecie lotniczym mogliby podróżować koleją, choćby do Zakopanego. To piękna wizja, która zrewolucjonizowałaby myślenie o możliwości współpracy polskich portów lotniczych z kolejami. Dziś jest to marzenie wielu z nich. Wspólny bilet lotniczy na kolej i samolot jest dziś rozwiązaniem znanym na Zachodzie. W naszym kraju to wciąż jednak problem, bo jak się okazuje, współpraca między spółkami kolejowymi a lotniskami nie należy do łatwych.

Przebudowa linii kolejowej Kraków – Balice ma kosztować około 240 mln zł. Sama budowa stacji przy lotnisku pochłonie około 15 mln zł. Do czasu aż inwestycja nie zostanie zrealizowana, pasażerowie będą się musieli liczyć z niedogodnościami związanymi z zamknięciem połączenia kolejowego funkcjonującego do tej pory. Pozostaje nadzieja, że władze województwa zapewnią im w tym czasie dogodne warunki przejazdu i zadbają o to, aby w razie zbyt dużego obłożenia autobusów pojawiły się dodatkowe opcje dotarcia do portu. Badania pokazują, że emisja spalin i hałas największe są przed terminalem. To ruch autobusowy i motoryzacja indywidualna najbardziej szkodzą środowisku. Kolej może załagodzić te negatywne wpływy. W przypadku krakowskich Balic jest więc to inwestycja nie tylko w komfort pasażerski, ale również w ekologiczny transport, który dziś tak bardzo promują przedstawiciele Unii.