Żywa mozaika przy dworcu w Oświęcimiu

Roślinna mozaika jest żywą reinterpretacją historycznego dzieła Kazimierza Gąsiorowskiego, czyli szklano-kamiennej mozaiki pochodzącej z lat 1964-65, która dawniej zdobiła hol starego dworca, a obecnie, po renowacji, została przeniesiona na elewację nowego dworca w Oświęcimiu. Układ roślin nawiązuje do kompozycji pierwowzoru – są na niej poziome pasy i kształty przypominające fale lub smukłe łodzie. Posiada ona podobne wymiary – taką samą długość 24 metrów i nieco większą, bo liczącą 6,5 metra szerokość. Wydłużenie jednego z jej boków jest celowym zabiegiem, gdyż wiąże się z zachowaniem perspektywy w odbiorze przestrzeni.

Kwietna mozaika składa się dokładnie z 2496 roślin. Aby ułatwić ich rozmieszczenie w sposób zgody z projektem, cała powierzchnia zielonej mozaiki została podzielona na kwadraty o boku 1 m, a następnie w każdym z tych pól umieszczono 16 sadzonek w układzie opisanym w dokumentacji. Do jej wykonania użyto sadzonek rozchodnika kamczackiego (747 szt.), rozchodnik białego (617 szt.), żurawek w odmianach 'Creme Brulee' (555 szt.) i 'Palace Purple' (263 szt.) oraz 314 goździków sinych.

– Obecnie rośliny są jeszcze młode, ale kiedy osiągną pełne rozmiary, to pokryją cały kwietnik gęstą darnią z liści o zróżnicowanej kolorystyce, charakterystycznej dla danego gatunku i odmiany – mówi architekt Paweł Kośmicki, z PKP S.A., autor projektu przebudowy dworca. Ciekawostką jest to, że kwietna mozaika będzie „żyła”, czyli jej kolorystyka będzie ulegać zmianie wraz ze upływem pór roku, co jest związane z cyklem w życiu roślin. Wiosną liście żurawki będą ciemnobordowe i rdzawe, goździków - sinoniebieskie, a rozchodników – jasnozielone i bordowe.

 
fot. PKP SA

– Podczas okresu kwitnienia latem żurawki wytworzą łodyżki o wysokości około 30 cm w kolorze liści i drobne kwiatki rozsypane stożkowo wokół górnej części łodygi - w kolorze kremowo białym i koralowo różowym. Goździki zakwitną w kolorze cyklamenowo-różowym, a rozchodniki wytworzą kwiatostany w formie małych baldaszków w kolorze słonecznikowej żółci i pomarańczowym. Kwitnienie poszczególnych roślin potrwa kilka tygodni zależnie od gatunku – opowiada Marzena Świtalska, autorka kompozycji roślinnej i architekt krajobrazu.

Wygląd kwietnej mozaiki ulegnie kolejnej zmianie jesienią i zimą. – Żurawki i goździki stracą intensywność koloru liści, które pozostaną na roślinach do wiosny. Z kolei rozchodniki jesienią przebarwią się na brązowo i rudo oraz zaczną powoli tracić swoją objętość, aż do zaschnięcia na zimę. Pozostaną tylko resztki łodyżek i liści, nie tracąc jednak zarysu całej kompozycji – tłumaczy Świtalska.

Oprócz zmian w wyglądzie mozaiki wraz z porami roku istotny jest również jej wymiar funkcjonalny i symboliczny. Żywa mozaika ma wypełniać i uatrakcyjniać przestrzeń placu dworcowego, ale jednocześnie być symbolicznymi kwiatami złożonymi w hołdzie ofiarom dawnego obozu Auschwitz-Birkenau.

Budowa nowego dworca w Oświęcimiu realizowanego w formule innowacyjnego dworca systemowego dobiega końca. Obecnie trwają czynności odbiorowe. Planowane otwarcie obiektu nastąpi w pierwszej połowie 2020 roku.