Z Great Highway do parku. San Francisco stawia na przestrzeń dla ludzi

W drugiej połowie maja 2024 roku San Francisco oficjalnie otworzyło nowy park miejski Sunset Dunes, zlokalizowany wzdłuż odcinka dawnej Great Highway. Jak możemy przeczytać na stronie San Francisco Public Press, jeszcze do niedawna była to dwupasmowa droga wzdłuż Ocean Beach, stanowiąca fragment jednej z głównych arterii zachodniej części miasta. Teraz to przestrzeń dla pieszych, rowerzystów i lokalnej społeczności – i zarazem jeden z najbardziej kontrowersyjnych projektów urbanistycznych ostatnich lat.

Od autostrady do oazy rekreacji

Great Highway, oddzielająca Ocean Beach od dzielnicy Sunset, przez 96 lat służyła jako ważna trasa drogowa. Pandemia COVID-19 przyniosła jednak przełom – wiosną 2020 roku miasto zamknęło fragment drogi dla samochodów, by umożliwić mieszkańcom bezpieczne spacery, jazdę na rowerze czy bieganie z zachowaniem dystansu. Po zniesieniu lockdownu, jak możemy przeczytać na stronie The New York Times, wprowadzono kompromisowy model: droga była otwarta dla aut w dni powszednie, a weekendami udostępniana rekreacji.

Zmiany klimatyczne oraz cofanie się linii brzegowej w południowej części trasy skłoniły miasto do dalszych decyzji. Ostatecznie w listopadzie 2023 roku wyborcy San Francisco opowiedzieli się w referendum za trwałym zamknięciem górnego odcinka Great Highway (między Lincoln Way a Sloat Boulevard) dla ruchu samochodowego. Wiosną 2024 roku Kalifornijska Komisja Przybrzeżna zatwierdziła niezbędne pozwolenie, a w maju park został oficjalnie otwarty.

Nowy park, nowa jakość przestrzeni

Sunset Dunes oferuje znacznie więcej niż tylko nową nawierzchnię. Park wyposażono w infrastrukturę sportową, pumptrack dla rowerów, miejsca do wypoczynku i plac zabaw z artystyczną instalacją w kształcie ośmiornicy. Ruch samochodowy został całkowicie wyeliminowany, a przestrzeń podzielono na strefy dla pieszych i rowerzystów. W przyszłości planowane są także chronione ścieżki rowerowe wzdłuż sąsiednich ulic: Lincoln Way i Sloat Boulevard, które stworzą ciągłą trasę rowerową od parku Golden Gate aż po Daly City.

Projekt zrealizowano błyskawicznie – jak na warunki San Francisco, znanego z miejskiej biurokracji. Całość kosztowała około 1 miliona dolarów, finansowana była w równych częściach z funduszy publicznych i prywatnych darowizn. W budowę zaangażowani byli lokalni wolontariusze, którzy m.in. pomagali w instalacji ławek i infrastruktury rekreacyjnej.

Nie tylko zachwyt – konflikt o przestrzeń

Choć Sunset Dunes cieszy się ogromną popularnością – w pierwszym miesiącu odwiedziło go ponad 150 tys. osób, a weekendowa frekwencja sięgała 7 800 odwiedzających dziennie – projekt od początku budził silne emocje. W dzielnicy Sunset, gdzie znajdowała się dawna droga, część mieszkańców zdecydowanie sprzeciwiła się zamknięciu Great Highway. Argumentowali, że eliminacja drogi utrudni dostęp do pracy, szkół i usług, a jednocześnie prowadzi do utraty miejsc parkingowych. Miasto planuje zrekompensować to budową nowego bezpłatnego parkingu w pobliżu Skyline Boulevard.

Zamieszanie polityczne sięgnęło ratusza. Joel Engardio, lokalny radny, który popierał przekształcenie drogi w park, stał się celem kampanii odwoławczej – złożono już 11 tys. podpisów pod wnioskiem o jego odwołanie. W międzyczasie do sądu trafił pozew mający na celu przywrócenie ruchu samochodowego na tej trasie. Przeciwnicy próbują też doprowadzić do referendum ogólnomiejskiego w sprawie unieważnienia decyzji o zamknięciu drogi.

Zrównoważony rozwój w praktyce

Mimo napięć, Sunset Dunes stało się symbolem zmiany myślenia o miejskiej mobilności. Projekt zyskał uznanie nie tylko wśród mieszkańców i turystów, ale też lokalnych przedsiębiorców – m.in. sprzedaż w pobliskiej księgarni wzrosła o 35%, a jedna z kawiarni odnotowała 20-procentowy wzrost obrotów.

Planowane zmiany wpisują się w długofalową strategię San Francisco na rzecz zrównoważonego rozwoju: od lat miasto promuje zamianę przestrzeni drogowej na rekreacyjną. Wcześniej podobne działania dotyczyły np. Embarcadero czy odcinków Golden Gate Park. Sunset Dunes to największy jak dotąd tego typu projekt w Kalifornii.
Miasto zapowiada kolejne etapy rozwoju parku, w tym spotkania konsultacyjne z mieszkańcami i nowe inwestycje infrastrukturalne. Bez względu na polityczne napięcia jedno jest pewne – na mapie San Francisco pojawił się nowy punkt, który redefiniuje miejską przestrzeń publiczną.

Artykuł powstał w oparciu o treści: San Francisco Public Press oraz The New York Times.