Transport publiczny w Wiedniu – intermodalność przede wszystkim

Nadzwyczaj dobrze rozwinięta sieć transportu publicznego stolicy Austrii to aktualnie 5 linii metra, 29 linii tramwajowych i blisko 90 autobusowych, z których aż 24 to linie nocne (działające jedynie między północą, a 5 rano). W weekendy i święta „podziemna kolejka” służy mieszkańcom także przez całą noc. Poza pociągami metra, park taborowy spółki Wiener Linien, znajdującej się w bezpośredniej własności miasta Wiednia składa się zaś obecnie z ponad 500 tramwajów i prawie 500 autobusów.

Szczególną uwagę zwraca fakt, iż wszystkie środki komunikacji miejskiej jeżdżą często (w godzinach szczytu nawet co 3 minuty) i z godną podziwu punktualnością. Oczywiście zdarzają się sporadyczne awarie, niemniej jednak gdy tylko pociąg, tramwaj czy też autobus ma mieć opóźnienie, oczekujący na środek transportu pasażerowie są natychmiast informowani o zaistniałym problemie przez megafony na stacjach, bądź przystankach. W rezultacie, autobusy, pociągi miejskiej kolejki, tramwaje i linie metra sprawnie dowożą pasażerów w niemal wszystkie zakątki miasta.


fot. WU

Publiczny transport zbiorowy w Wiedniu jest częścią Verkehrsverbund Ost-Region Transport Association VOR (dla wschodnich regionów Austrii ), który podzielony jest na osiem stref i obejmuje część Dolnej Austrii, Burgenlandu oraz Wiedeń. Stolica stanowi jeden pełny rdzeń strefy (tzw. Kernzone lub "Strefa 100"), w granicach której pojedynczy bilet jest ważny podczas całej podróży w jedną stronę, co w praktyce oznacza, iż pasażer może się przesiadać do różnych linii (wszystkich środków transportu) w trakcie jej realizowania.

Komunikacja tramwajowa pod szczególnym patronatem

Komunikację tramwajową w Wiedniu obsługuje przedsiębiorstwo Wiener Linien (eksploatujące także autobusy i składy metra). Łącznie wiedeńskie tramwaje obsługują obecnie 29 linii, których całkowita długość wynosi nieco ponad 227 km. Tramwaje poruszają się po standardowym dla Europy rozstawie szyn 1435 mm. Warto nadmienić, iż tutejsza sieć tramwajowa należy do jednych z największych i najstarszych w Europie, bowiem pierwsze tramwaje konne pojawiły się na ulicach Wiednia już w 1865 roku, a 32 lata później rozpoczęto proces elektryfikacji sieci.

Aby stworzyć bardziej komfortowe warunki dla pasażerów, wsiadających oraz wysiadających z tramwajów, zdecydowano się na pojazdy w 100% niskopodłogowe (z drzwiami zamontowanymi na wysokości zaledwie 18 cm). Zastosowanie tego nowoczesnego taboru (ULF – ultra low flow) pozwala na znacznie krótsze postoje tramwajów na przystankach, co przekłada się na wyższą prędkość handlową przez nie osiąganą. Przede wszystkim zaś stanowi znaczne ułatwienie dla osób starszych, jak również pozostałych osób o ograniczonej mobilności. Tym sposobem następuje zatem realizacja celu, jakim jest zwiększanie dostępności usług komunikacji zbiorowej.


ULF, fot. WU

Aktualnie po torach tramwajowych stolicy Austrii jeżdżą więc niskopodłogowe wagony ULF (Ultra Low Floor): w krótszej wersji A (24,20 m długości) i dłuższej B (35,30 m długości), ale także znacznie starsze od nich, wysoko-podłogowe, przegubowe wagony SGP E1 i SGP E2, które kursują zazwyczaj z doczepami serii C3, C4 i C5. Nowoczesny tabor szynowy, którego reprezentantami są ULF A oraz ULF B to pojazdy charakterystyczne dla Wiednia. Są eksploatowane niemalże tylko w stolicy Austrii (wyjątek stanowi rumuńska Oradera, do której trafiło 10 egzemplarzy ULF-ów A) i jest ich już ponad 200 sztuk. Siemens wciąż dostarcza dla Wiener Linien kolejne pojazdy szynowe, jednak tylko w dłuższej wersji, czyli typu B.

Za kolejny czynnik wpływający istotnie na poziom satysfakcji pasażerów z usług komunikacji tramwajowej w Wiedniu uznać należy też pozostałe działania w kierunku poprawy komfortu podróży, wśród których uwagę zwraca m.in.:

• wyposażenie wszystkich nowych pojazdów w dobrze spełniające swoją rolę systemy klimatyzacji oraz ogrzewania;
• zredukowanie poziomu hałasu, słyszalnego wewnątrz, jak i na zewnątrz tramwaju.

fot. WU

Opisane wyżej elementy służą rzecz jasna nie tylko podróżnym (miejscowym czy też turystom), lecz równocześnie poprawiają warunki codziennej pracy motorniczych. Ergonomiczne miejsce pracy, z nieskomplikowaną regulacją klimatyzacji i ogrzewania wewnątrz pojazdu jest jedną z ważnych determinant motywacji pracowników. Dodatkowo, inne usprawnienia operacyjne, (tj. stosowanie bardziej innowacyjnych rozwiązań w zakresie systemów przyśpieszania oraz układów hamulcowych) znajdują pozytywne odzwierciedlenie w poziomie bezpieczeństwa, jak i rzecz jasna w prędkości handlowej tramwajów.

Intermodalność w transporcie miejskim? W Wiedniu to standard

Intermodalność wewnątrz systemu komunikacji zbiorowej na terenie Wiednia przyczynia się przede wszystkim do stałego podnoszenia i tak już okazałego poziomu konkurencyjności usług przewozowych, jak również pozwala osiągać wyraźnie wyższą efektywność ekonomiczną. Należy przede wszystkim podkreślić, iż optymalizacja usług transportowych następuje w oparciu o weryfikowane na bieżąco potrzeby i oczekiwania, korzystających z nich klientów. Zaś oferowanie rozwiązań wspierających mobilność zrównoważoną, tj. parkingi park&ride i bike&ride oraz publiczny system wypożyczania rowerów (City Bike), dodatkowo zwiększa atrakcyjność komunikacji zbiorowej, a także poprawia dostępność do jej usług.

Najpełniejszym przykładem intermodalności w transporcie pasażerskim na terytorium Wiednia jest Dworzec Zachodni (Westbahnhof), w którego sąsiedztwie podróżny ma możliwość skorzystania ze wszystkich dostępnych w stolicy środków komunikacji zbiorowej (kolei podmiejskiej, metra, tramwajów oraz autobusów). Co więcej, może też wypożyczyć rower miejski, bądź dalszą część podróży odbyć w ramach usługi „carsharing”, udając się na specjalnie stworzony dla realizacji celów tejże idei parking, znajdujący się w pobliżu dworca.

W 2011 spółka Wiener Linien osiągnęła nowy rekord w liczbie przewiezionych pasażerów, która wyniosła prawie 875 mln. Uśredniając, blisko 2,4 mln pasażerów każdego dnia korzysta z usług komunikacji miejskiej organizowanej przez Wiener Linien. Osiągnięcie tego imponującego wyniku to efekt wieloletniej dbałości o jakość transportu publicznego, budowania jego przewagi konkurencyjnej nad komunikacją indywidualną oraz stałego dążenia do większej spójności wewnątrzsystemowej, gwarantującej pasażerom (zwłaszcza tym dojeżdżającym każdego dnia do miejsca pracy lub nauki) sprawne i możliwie najszybsze dotarcie do celu.

Intermodalność miejskiej komunikacji zbiorowej stała się w Wiedniu rzeczywistością, bowiem organizator transportu uznał ją za kluczowy czynnik, pozwalający na skuteczną realizację celów polityki równoważenia mobilności. Zadbano o potrzeby pasażerów, a ponadto wdrożono system informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym, który znakomicie wpisując się w całokształt bogatej oferty usług przewozowych dopełnia prowadzone przez VOR oraz spółkę Wiener Linien działania promocyjno-marketingowe. Standardy organizacji transportu publicznego na terenie Wiednia z całą pewnością mogą zatem posłużyć jako przykład dla Warszawy – miasta o podobnej wielkości i zbliżonej liczbie mieszkańców.