Dworzec Rzeszów Główny przeszedł metamorfozę

Dworzec Rzeszów Główny został wybudowany w 1858 r. przez C. K. Uprzywilejowaną Kolej Galicyjską Karola Ludwika. Został dwukrotnie zniszczony, ale zachowała się jego zasadnicza bryła, ukształtowana w wyniku kolejnych rozbudów. Najwięcej zmieniło się w 1908 r., już pod zarządem państwowym, gdy dobudowano m. in. restaurację i wiatę peronową (zwaną w ówczesnej monarchii austro-węgierskiej werandą) nad peronem 1. Gmach uzyskał wówczas nowy portal wejściowy w stylu secesji wiedeńskiej.

Aktualnie, w ramach inwestycji Polskich Kolei Państwowych SA, dofinansowanej ze środków unijnych, budynkowi przywrócono jego modernistyczny wygląd z lat 60. XX wieku. Zmiany są widoczne przede wszystkim na elewacji dworca: usunięto wtórne łuki nad wejściem głównym oraz uproszczoną attykę z elektronicznym zegarem, dobudowane na początku XXI wieku. Modernistycznego charakteru budynkowi dodaje także stolarka okienna i drzwiowa stylizowana na tę z lat 60. XX wieku. Renowację przeszła okładzina elewacji wykonana z granitu i piaskowca, a na szczycie fasady zamontowano elektroniczny, wielkoformatowy zegar z dwoma wyświetlaczami od strony zachodniej i placu przed dworcem.

– Bardzo się cieszę, że wspólnie możemy uczestniczyć w uroczystym otwarciu zmodernizowanego dworca Rzeszów Główny. Wiem, że pasażerowie czekali na tę chwilę długo. Nie rozpoczynałem tego remontu, ale udało nam się go skończyć. Co ważne, zmodernizowany dworzec to nie tylko budowla, to prawdziwe serce komunikacyjne Rzeszowa i regionu, niezwykle ważne miejsce z punktu widzenia transportu. Ten piękny i nowoczesny budynek odzyskał swój charakter i piękne otoczenie – mówi minister infrastruktury Dariusz Klimczak.

– Podkarpacie od zawsze było ważnym miejscem na kolejowej mapie Polski. To tu krzyżują się szlaki komunikacyjne, łączące południe z północą oraz wschód z zachodem kraju. Rzeszów zaś – dynamicznie rozwijająca się stolica regionu – w ostatnich latach zyskał jeszcze większe znaczenie. Dlatego tak istotne było, aby mieszkańcy Rzeszowa, Podkarpacia, a także wszyscy podróżni korzystający z tutejszych pociągów mieli do dyspozycji dworzec nowoczesny, funkcjonalny i przyjazny. Dzisiejsze otwarcie jest dowodem, że kolej w Polsce zmienia się dla ludzi – że inwestujemy w jakość, wygodę i bezpieczeństwo pasażerów – podkreśla prezes zarządu PKP SA Alan Beroud.

Wnętrze dworca po przebudowie jest przestronne i funkcjonalne. Mieści się tu jasny hol o powierzchni prawie 350 m², pełniący jednocześnie funkcję poczekalni. Prawdziwą perełką dworca są dwie mozaiki ścienne, zlokalizowane na ścianie wschodniej i zachodniej holu głównego, które zostały poddane całkowitej renowacji pod nadzorem konserwatora zabytków. Dodatkowo prowadzone badania odkrywkowe pozwoliły na wyeksponowanie części zabytkowego malowidła zdobiącego ściany holu głównego po przebudowie w latach 60. XX wieku. Ponadto podczas trwających prac remontowych odkryta została mozaika z polichromią, pochodząca z tego samego okresu, znajdująca się w sali dawnej restauracji. Całość tworzy kompozycję abstrakcyjną, w której delikatne malarstwo ścienne przeplata się z fragmentami zaprawy z zatopionymi w niej kamieniami.

W poczekalni znajdują się elektroniczne tablice przyjazdów i odjazdów pociągów, gabloty z rozkładami jazdy, zegar oraz ławki wyposażone w porty do ładowania urządzeń mobilnych. We wschodniej części holu znalazły się pomieszczenia kas biletowych. Nowością jest bezpośrednie zejście na poziom -1, gdzie jest parking oraz toalety. Utworzone na poziomie -1 przejście łączące infrastrukturę miejską oraz kolejową zostało również wykonane zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, tak by wyeksponować najstarsze elementy konstrukcyjne dworca w postaci sklepień kolebkowych oraz kamiennych fundamentów.

Na piętrze dworca jest posterunek Straży Ochrony Kolei oraz biura przeznaczone dla PKP Intercity. Na wszystkich piętrach znajdują się także lokale na wynajem, w których znajdą się m. in. lokal gastronomiczny oraz sklep. Istotną część powierzchni dworca zajmą lokale zagospodarowane przez miasto Rzeszów z przeznaczeniem m.in. na wypożyczalnię książek, miejsce organizacji wydarzeń kulturalnych czy też miejsce zabaw dla dzieci.

Dworzec został w pełni przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami poprzez likwidację barier architektonicznych oraz wprowadzenie szereg usprawnień. W przestrzeniach związanych z obsługą podróżnych pojawiły się ścieżki prowadzące, oznaczenia w alfabecie Braille’a, plany dotykowe dworca oraz urządzenia wspomagające współpracę z aparatami słuchowymi przy okienkach kasowych. Przebudowa Rzeszowa Głównego to również inwestycja w ekologię i bezpieczeństwo – dworzec został wyposażony w nowoczesne systemy bezpieczeństwa oraz inteligentne systemy zarządzania budynkiem.

Warto przypomnieć, że inwestycja polegająca na przebudowie dworca Rzeszów Główny zrealizowana przez PKP S.A. jest częścią większego przedsięwzięcia – Rzeszowskiego Centrum Komunikacyjnego. W jego zakres wchodzi również nowe zagospodarowanie placu przed dworcem oraz budowa parkingu podziemnego (w zakresie miasta), a także modernizacja elementów infrastrukturalnych stacji (w zakresie PKP Polskich Linii Kolejowych).

Koszt przebudowy dworca Rzeszów Główny to 48,5 mln złotych brutto. Inwestorem są Polskie Koleje Państwowe SA, a wykonawcą robót realizowanych w formule „projektuj i buduj” – Budimex S.A. Dokumentacja projektowa została dofinansowana z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, natomiast prace budowlane uzyskały dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.

Stacja kolejowa Rzeszów Główny to ważny węzeł kolejowy. Znajduje się na międzynarodowej linii kolejowej E30 Zgorzelec – Medyka. Obsługuje pasażerów pociągów dalekobieżnych PKP Intercity podróżujących do Berlina, Wrocławia, Krakowa, Warszawy, Lublina, Świnoujścia czy Przemyśla, pociągów RegioJet z Pragi do Przemyśla, a także pociągów regionalnych Polregio m.in. do Mielca, Tarnowa, Stalowej Woli, Kolbuszowej czy Dębicy. Zgodnie z danymi Urzędu Transportu Kolejowego w 2024 roku stacja Rzeszów Główny obsługiwała średnio do 15,4 tys. pasażerów na dobę i zatrzymywało się na niej niemal 230 pociągów dziennie.