Rowerzyści wpadają pod koła, bo ich nie widać?

Polska policja regularnie podejmuje akcje mające poprawić bezpieczeństwo poruszających się po drogach rowerzystów. Przykładem takich działań jest kontynuowana od wielu lat ogólnopolska kampania „Rowerem bezpiecznie do celu”, organizowana w ramach Rządowego Programu Ograniczania Przestępczości i Aspołecznych Zachowań „Razem Bezpieczniej”.

Z materiałów umieszczonych na stronie internetowej policji wynika, że do nieodłącznych elementów kampanii należą rozmowy na temat przepisów ruchu drogowego oraz nieodpłatnego przekazywania uczestnikom elementów odblaskowych (kamizelki, opaski, breloczki itp). O ile pierwszy element ma uzasadnienie, o tyle drugi należy uznać za dyskusyjny. Czy koncentracja działań na rozdawnictwie świecących gadżetów ma uzasadnienie? Przyjrzyjmy się statystykom.

Niewidoczny cyklista – mit czy prawda?

Wśród najczęstszych przyczyn zdarzeń drogowych z udziałem rowerzystów często wymienia się nieużywanie przez nich oświetlenia i elementów odblaskowych. Ten stereotyp – rozpowszechniany również przez samych funkcjonariuszy – nie znajduje jednak potwierdzenia w policyjnym Systemie Ewidencji Wypadków i Kolizji. Z danych zebranych przez mundurowych w roku 2013 wynika, że spośród 12772 zdarzeń z udziałem rowerzystów, jakie miały miejsce na terenie Polski, jedynie 74 wynikły z faktu nieposiadania przez kierującego rowerem oświetlenia. Niedostateczna widoczność na drodze stanowi zatem przyczynę 0,58% wszystkich wypadków i kolizji z udziałem użytkowników dwóch kółek.

Co więcej, aż 10813 (84,7%) zdarzeń miało miejsce przy świetle dziennym. Cała reszta przypada na okres od zmroku do świtu.

Dane z kilku poprzednich lat nie są pod tym względem znacząco różne. W każdym roku nieprawidłowe oświetlenie roweru stanowiło przyczynę poniżej 1% wypadków i kolizji, w których brali udział cykliści.

Co poprawi bezpieczeństwo rowerzystów

W związku z powyższymi danymi, trudno uznać policyjne akcje polegające na rozdawaniu elementów odblaskowych za celowe. Nadmierna koncentracja na kwestii widoczności na drodze nie przyniesie oczekiwanej poprawy bezpieczeństwa cyklistów. Może wręcz oddziaływać negatywnie, bowiem odwraca uwagę od realnych problemów. Przeciętny uczestnik ruchu zapytany o problemy ruchu rowerowego w Polsce odpowie, że bezpieczeństwo użytkowników dwóch kółek zależy od nich samych, zaś największy kłopot stanowią cykliści nieoświetleni oraz znajdujący się pod wpływem alkoholu.

Tymczasem rzeczywistość jest zupełnie inna. Zgodnie z policyjnymi statystykami, większość zdarzeń z udziałem rowerzystów to zderzenia boczne (aż 23768 spośród 36436 odnotowanych w ciągu ostatnich 3 lat), zaś najczęstsze przyczyny to nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu (16669 zdarzeń, z czego tylko 6268 wynikło z winy samych cyklistów) oraz nieprawidłowe wyprzedzanie (2833 zdarzeń, z czego rowerzyści zawinili tylko 293).

Czy nie sugeruje to zupełnie odmiennego niż dotychczasowy kierunku działań policji na rzecz poprawy bezpieczeństwa użytkowników jednośladów? Może zamiast rozdawania kamizelek dużo sensowniej byłoby zorganizować ogólnopolską akcję uświadamiającą uczestników ruchu odnośnie zasad panujących na przejazdach rowerowych? Większość kierowców nawet przed nimi nie zwalnia, ponieważ nie wie, że cyklista może mieć (i zazwyczaj ma) na nich pierwszeństwo. To właśnie jest realny, wymagający rozwiązania problem. Policja zapewne dobrze go zna, bowiem jako jedyna prowadzi ogólnopolskie statystyki kolizji i wypadków na drogach. Najwyższa pora, by wykorzystać tę wiedzę. Rowerzystów jest coraz więcej, więc sytuacja nie naprawi się sama.