Premier zwraca się o pomoc do samorządów i obiecuje wsparcie. Co z transportem?

„W wyniku działań reżimu Putina zmieniły się zasady funkcjonowania rynku energetycznego. To z tego powodu musimy się wszyscy mierzyć z wyzwaniami, które nie mają precedensu w historii wolnej Polski. Największe i najważniejsze z nich dotyczą w najbliższych miesiącach cen energii, cen gazu, a także dystrybucji końcowej ceny węgla” – pisze do samorządowców Mateusz Morawiecki, premier RP.

Premier zwraca się do samorządów o współpracę i wzięcie odpowiedzialności za „bezpieczeństwo energetyczne polskich rodzin”. Chodzi m.in. o forsowany przez rząd pomysł, by samorządy włączyły się w dystrybucję węgla. Ta idea spotkała się jednak z oporem wielu samorządowców, którzy wskazywali, że nie mają warunków – w tym miejsca – by się tym zająć, nie wspominając o dodatkowym finansowym obciążeniu w dobie trudnej sytuacji finansowej. „To nie kwestia dobrej woli czy wzajemnej sympatii, ale obowiązku – obowiązku władzy publicznej. Wspólnie odpowiadamy za bezpieczeństwo energetyczne każdego obywatela” – podkreśla premier.

Jak dodaje Morawiecki, rząd przygotował pakiet rozwiązań, które mają ułatwić samorządom „wywiązywanie się z ich obowiązków” oraz umożliwić „bezpośrednią pomoc mieszkańcom w zaopatrzeniu w opał na zimę”. „Zapłacimy również z budżetu państwa kolejne miliardy złotych, by cena węgla oscylowała wokół 2000 zł, a nie powyżej 3000 zł. To ogromna różnica dla Polaków, którzy korzystają z węgla dla zapewnienia ciepła w swoich domach i mieszkaniach” – przekonuje Mateusz Morawiecki.

Abstrahując już od kwestii ogrzewania domów, istotnym problemem dla samorządów jest istotnie wysoka cena prądu, co przekłada się na zagrożenie dla realizacji usług publicznych (dziś zresztą w Warszawie trwa protest pod hasłem „Pozostanie nam tylko ciemność” ). „Dlatego od 1 stycznia 2023 r. wprowadzimy taryfę dla „odbiorców wrażliwych” – czyli takich jak przychodnie i szpitale, instytucje pomocy społecznej, szkoły, przedszkola, żłobki, uczelnie, instytucje kultury, organizacje pożytku publicznego, spółdzielnie socjalne czy Ochotnicze Straże Pożarne, a także inne instytucje, które można zaliczyć do odbiorców wrażliwych. Kończymy przygotowywać mechanizmy ograniczające ceny na całym rynku hurtowym, we wszystkich segmentach – dla wszystkich, bez wyjątku. Nasz cel to obniżenie cen w średnim i dłuższym horyzoncie czasowym i zagwarantowanie stabilnego zaopatrzenia w energię” – pisze Morawiecki.

Jak dodaje, w najbliższym czasie rząd wypłaci samorządom „dodatkowe środki” w wysokości 13,7 mld zł. „To państwo zdecydują jak je rozdysponować, bo to państwo najlepiej znają potrzeby mieszkańców” – przekonuje koncyliacyjnie szef rządu, choć wielu samorządowców podkreślało już, że ta kwota nie rekompensuje spadku dochodów samorządów wynikających z wprowadzanych przez rząd zmian podatkowych.

Niestety, nie wiadomo na razie, czy na liście „odbiorców wrażliwych” znajdą się spółki komunikacyjne. – Mam nadzieję, że podmioty wymienione przez PMM nie zamykają listy podmiotów wrażliwych. Bez jakiegokolwiek wsparcia koleje pasażerskie będą miały rachunki za prąd wyższe o blisko 4 mld zł. To oznaczałoby podwyżki cen biletów od 50 do 120 proc. To niemożliwe do przeprowadzenia, więc co zostanie? Cięcia rozkładów? Trzeba poczekać na szczegółowe zapisy ustawowe. Samorządy być może w wielu miejscach odczują ulgę i zaoszczędzą, ale czy wystarczy im na ratowanie przewozów publicznych, bo przecież nie tylko koszty paliw i energii idą w górę? – mówi Adrian Furgalski, prezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Już teraz w wielu miejscach pojawiają się zapowiedzi ograniczeń w funkcjonowaniu komunikacji elektrycznej. W Lublinie trolejbusy zostały w części zastąpione autobusami. Dodatkowo na problem wysokich cen energii nakłada się kwestia niedoboru pracowników – z tego względu rzadziej będą kursować tramwaje w Bydgoszczy, Szczecinie czy Łodzi. Wstrzymania komunikacji szynowej nie wykluczał Gorzów Wielkopolski.

Problem dotyczy też kolei, w tym zwłaszcza samorządowych połączeń regionalnych. Najważniejsze organizacje branży kolejowej zwróciły się do ministra infrastruktury z prośbą o interwencję.