Naumburg: Tramwaj – transport czy turystyka?

System komunikacji szynowej w saksońskim Naumburgu to najmniejsza sieć tramwaju elektrycznego w Niemczech i jedna z najmniejszych w skali Europy. 30-tysięczne miasteczko dysponuje bowiem dziś zaledwie jedną linią o długości około dwóch kilometrów, a miejscowa zajezdnia serwisuje siedem wagonów liniowych. Mikroskopijna skala działalności porównywalna np. z nieczynnym systemem tramwaju plażowego w krymskiej wsi Mołoczne nie jest jednak jedyną wyjątkową cechą wschodnioniemieckiego systemu.

Półkole dawnego ringu

Tramwaj w Naumburgu funkcjonuje w dzisiejszym kształcie od bardzo niedawna. Istniejąca od 1892 r. sieć opierająca się na jednej linii o nietypowym, okrężnym układzie została zamknięta w 1991 r. i przez trzy lata była całkowicie nieużywana. Wysłużone, dwuosiowe tramwaje zastąpione zostały komunikacją drogową, bo prowadzona w wielu miastach byłego NRD wymiana taboru na nowszy wymagałaby kosztownej modernizacji torowiska.

Po upadku komunikacji regularnej założone zostało prywatne przedsiębiorstwo Naumburger Straßenbahngesellschaft (Naumburska Spółka Tramwajowa), które postawiło sobie za cel uruchomienie tramwaju turystycznego. Pierwsze przewozy uruchomiono w 1994 r., po raz pierwszy w historii miasta obsługując je jednak tramwajem... konnym (choć linia została zelektryfikowana dopiero w 1907 r., wcześniej funkcjonowały tu tramwaje parowe). W rok później przywrócone zostało zasilanie energetyczne, ale aż do 2006 r. przejazdy wykonywane były jedynie okazjonalnie.

Dziewięć lat codziennych kursów

Regularna, acz nie codzienna komunikacja tramwajowa w Naumburgu wznowiona została w roku 2006. Zgromadzony w małej zajezdni historyczny tabor wyjeżdżał wówczas w każdy letni weekend. W rok później dzięki dotacji lokalnego samorządu na zachowaną trasę stanowiącą mniej-więcej połowę dawnego ringu tramwaje zaczęły wyjeżdżać codziennie. Stan ten utrzymywany jest do dziś. Połączenie tramwajowe włączone zostało do regionalnego systemu komunikacji miejskiej i realizowane jest co pół godziny, naprzemiennie z kursami dublującego tramwaj autobusu.

Choć po szesnastu latach przerwy komunikacja tramwajowa stała się ponownie pełnoprawnym elementem systemu transportowego miasta, sieć obsługiwana jest wyłącznie taborem o charakterze historycznym. Podstawowym typem eksploatowanym przez miejscowe przedsiębiorstwo pozostaje bowiem wagon Gotha T57. W zajezdni stacjonują też m.in. starsze ET54 i przedwojenny Lindner, te jednak pełnią wyłącznie rolę muzealną. Kolekcja taboru liczy łącznie czternaście pojazdów, a niektóre z nich sprowadzone zostały z innych miast. Do obsługi wszystkich kursów wystarcza jeden wóz, wagony uruchamiane są więc zamiennie co kilka dni.

Trwa odbudowa kolejnego odcinka

Dziś tramwaj w jednym z najmniejszych europejskich miast z wewnętrzną komunikacją szynową ma więc charakter tyleż transportowy, co nostalgiczny. Jaka jest jego przyszłość? Na przyszły rok zaplanowane jest oddanie do użytku kolejnych 440 metrów zamkniętego przed ćwierćwieczem oplatającego miejscowość okręgu. Wydłużenie przejezdnego fragmentu dawnej sieci nie zmieni jednak niezwykłości tego nietypowego systemu, dzięki któremu za cenę normalnego biletu jednorazowego (1,60 euro) można przenieść się na dziesięć minut przejazdu z krańca do krańca w przeszłość.