Metro: O pożarze Straż wie od razu

„Transport Publiczny”: Jakie są zadania systemów wspomagających bezpieczeństwo i ochronę przeciwpożarową? Czy różnią się między poszczególnymi stacjami?

Adrian Wojtowiak, zastępca komendanta Zakładowej Służby Ratowniczej: System sygnalizacji pożaru jest ten sam – EBL512 firmy Panasonic. Podstawowa funkcja – alarmowania pasażerów, jak i Państwowej Straży Pożarnej – jest zachowana na wszystkich stacjach, system różni się tylko kwestiami sterowania. Na starszych stacjach nie steruje on automatycznie ramionami bramek, schodami ruchomymi czy windami. Natomiast już na nowszych stacjach automatycznie opuszczają się kołowrotki, zatrzymują się schody ruchome, windy wjeżdżają na samą górę. Na II linii będzie to jeszcze bardziej rozbudowany system – w planach jest, żeby schody ruchome ruszały w stronę kierunku ewakuacji i tym samym wyprowadzały pasażerów z miejsca zagrożenia.

Ponadto od stacji A-7 Wilanowska jest też system gaszenia gazem. W niektórych pomieszczeniach, ważnych pod względem ruchu metra, system wykrywania pożaru przekazuje informację do centrali gaszenia gazem. Gdyby np. na podstacji energetycznej wybuchł pożar, centrala otrzymuje o tym sygnał i gaz jest wtłaczany do tego pomieszczenia – pożar jest gaszony w samym zarodku. Dzięki temu udaje nam się w razie pożaru uniknąć większych zniszczeń.

Jaka jest podstawowa funkcjonalność dźwiękowego systemu ostrzegania (DSO)?

Ogólnie system ten jest używany przez dyżurnego stacji do celów informacyjnych. Dzięki pulpitowi sterującemu z przyciskami i mikrofonem dyżurny ma możliwość powiedzenia od siebie komunikatu o dowolnej treści. Ponadto do przycisków są przypisane odpowiednie nagrania, np. „Proszę odsunąć się od krawędzi peronu”, „Pociąg nie zabiera pasażerów” i dyżurny może je automatycznie uruchomić. Co więcej, DSO jest połączony z systemem sygnalizacji pożaru. Gdy jakiś pasażer wciśnie tzw. ROP (ręczny ostrzegacz pożaru), czyli przycisk alarmujący o pożarze lub jakimiś innym niebezpiecznym zdarzeniu, albo co najmniej dwie czujki wykryją dym czy wzrost temperatury i system wejdzie w drugi stopień alarmowania, to automatycznie uruchomi się DSO i będzie nadawał na stacji komunikaty o ewakuacji („Proszę natychmiast opuścić teren stacji”). Zgodnie z przepisami DSO znajduje się na każdej stacji.

I system wyśle też sygnał do straży pożarnej?

System monitoringu ppoż, który jest także wymagany przepisami, automatycznie wyśle sygnał do Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej, która zadysponuje odpowiednie siły i środki z jednostki ratowniczo - gaśniczej, której teren działania obejmuje daną stacje metra, na której powstało zagrożenie.

Czy pracownicy metra mogą odwołać taki alarm?

Może to zrobić dyżurny stacji w porozumieniu z dyspozytorem ruchu. Operator systemu monitoringu ppoż. jest w stałym kontakcie z dyspozytorem ruchu i potwierdza, czy to rzeczywiście jest pożar, czy też alarm jest fałszywy. Wiadomo, że straż i tak musi wyjechać, ale mogą dostać po drodze informację o odwołaniu alarmu. Ponadto dyżurny stacji ma przycisk kasowania komunikatów DSO, dzięki któremu może zatrzymać określone zapowiedzi. Może się bowiem zdarzyć, że pijana osoba wcisnęła przycisk alarmu pożarowego na peronie w sposób nieświadomy i niepotrzebnie chce ewakuować nam stację, zaburzając tym samym ruch pociągów. Nie możemy sobie na to pozwolić, ale oczywiście każdy taki sygnał przed odwołaniem alarmu jest przez naszych pracowników sprawdzany. Jeżeli dyżury stwierdzi, że wszystko jest w porządku i nie ma zagrożenia, to alarmy są blokowane.

Jakie działania są podejmowane na stacji przed przyjazdem straży pożarnej?

Dyżurny stacji kieruje całą akcją w porozumieniu z dyspozytorem ruchu – najważniejszą osobą w metrze, podejmującą kluczowe decyzje. Dyżurny stacji, mający bezpośredni kontakt z pasażerami, wykonuje te polecenia na miejscu.

W jaki sposób odbywa się oddymianie?

Mamy wentylatornie stacyjne (główne) i szlakowe, znajdujące się mniej więcej po środku tunelu. W zależności od tego, gdzie jest pożar – czy w tunelu, czy na stacji – załączane są odpowiednie wentylatory. Gdy mamy pożar na stacji, jest wyciąg dymu ze stacji przez wentylatornię stacyjną, a nawiew świeżego powietrza z sąsiadujących tuneli. Jeżeli jest pożar w tunelu, to sytuacja jest odwrotna – wyciąg odbywa się za pomocą wentylatorni szlakowej, a nawiew powietrza jest z sąsiednich stacji. Konkretne decyzje podejmuje dyspozytor techniczny.

Nie ma ryzyka, że w razie pożaru stacje utoną w ciemnościach?

Wymagania są w metrze takie, żeby było podwójne zasilanie. Jeżeli dojdzie do zaniku podstawowego zasilania, to zawsze pozostaje to drugie tzw. zapasowe.

Czy wcześniej w historii metra – przed zdarzeniem z Inspiro – były przypadki, kiedy zagrożenie pożarowe istotnie istniało?

Sześć lat pracuję w Metrze Warszawskim i nie przypominam sobie, żeby było zagrożenie pożarowe, które mogłoby zaszkodzić pasażerom. Oczywiście zdarzały się przypadki dymienia, ale bez ognia – jakaś instalacja mogła się przegrzać, mogło nastąpić zwarcie urządzeń w podstacji energetycznej.