ŁKA: Integracja z autobusami regionalnymi przynosi efekty

Geneza przygotowania oferty wspólnego biletu kolejowo-autobusowego w województwie łódzkim wiąże się bezpośrednio z ustawą z 16 maja bieżącego roku o Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o charakterze Użyteczności Publicznej. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego postanowił wykorzystać powołanie Funduszu do utworzenia sieci regionalnych połączeń autobusowych. Przymiarki do uruchomienia dotowanych linii autobusowych, choć w skromniejszym zakresie, czyniono też już w poprzedniej kadencji samorządu. Potrzeba stawała się coraz pilniejsza – z powodu upadłości części przedsiębiorstw PKS w regionie oraz ograniczania oferty przez pozostałe coraz większej liczbie mieszkańców zaczynało zagrażać trwałe wykluczenie transportowe.

Czas, jaki samorząd województwa wyznaczył sobie na przygotowanie nowej siatki połączeń, był krótki. 29 linii obsługiwanych przez 8 przewoźników (PKS Tomaszów Mazowiecki, PKS Skierniewice, PKS Opoczno, PKS Wieluń, PKS Łęczyca, PKS Bełchatów, PKS Sieradz i Wicher Travel) 150 pojazdami, rozpoczęło kursowanie z początkiem września. Obsługują one 401 miejscowości w regionie, w tym 136 pozbawionych dotychczas obsługi publicznym transportem zbiorowym.

Oprócz samego ich uruchomienia zdecydowano się na jeszcze jeden ważny krok. Część z nich, wybrana w oparciu o badania dotychczasowej siatki połączeń, została od początku zintegrowana z pociągami ŁKA zarówno pod względem rozkładowym, jak i taryfowym. Zakup wspólnego biletu na połączenie kolejowo-autobusowe w dowolnej relacji jest nawet o 20% tańszy od dwóch osobnych biletów na pociąg i autobus na tej samej trasie. Prace koncepcyjne nad kształtem biletu zintegrowanego rozpoczęły się już na początku bieżącego roku. – Był on jednym z celów uzgodnionych z UMWŁ, zawartym w Planie Działalności ŁKA na 2019 r. – informuje prezes ŁKA Janusz Malinowski.

– Naszym celem było pokazanie mieszkańcom województwa możliwości korzystania z transportu publicznego, rozbudowa istniejących możliwości oraz uczynienie takiego sposobu poruszania się atrakcyjnym finansowo – wyjaśnia dyrektor Departamentu Infrastruktury UMWŁ Grzegorz Jastrzębowski. Prace nad ofertą wspólnego biletu i nad samą siatką regionalnych linii autobusowych dofinansowanych z Funduszu trwały równolegle.

Na razie biletem zintegrowanym objęto tylko część uruchomionych połączeń autobusowych, jednak docelowo ma on być dostępny we wszystkich relacjach. Zapowiedziano też rozszerzenie kanałów dystrybucji: wspólne bilety, dziś dostępne tylko u kierowcy autobusu lub u obsługi pociągu, na początku grudnia powinny trafić także do sprzedaży internetowej. – Sprzedaż biletu za pośrednictwem drużyny konduktorskiej nie była przypadkowa. Podejmując taką decyzję, miano na względzie ujednolicenie kanałów dystrybucji: bilet jest sprzedawany w autobusie przez kierowcę, a w pociągu przez drużynę konduktorską. Jeśli nastąpi rozszerzenie sprzedaży o kolejne kanały, to zasada, która została przyjęta na początku, będzie respektowana – zapewnia prezes ŁKA.

Twórcy nowego układu linii musieli zmierzyć się z wieloma wyzwaniami. Łatwym zadaniem nie było już samo dopasowanie godzin odjazdu autobusów do rozkładu jazdy pociągów, na które miały one dowozić pasażerów. Część tras nowo powstałych linii przebiega przez więcej niż jeden punkt styku z siatką połączeń ŁKA (takich miejsc jest łącznie 88). Według założeń przynajmniej w sześciu miejscowościach wyznaczonych jako główne węzły (Sieradz, Łask, Ozorków, Łęczyca, Skierniewice i Łowicz) czas oczekiwania na przesiadkę nie powinien przekraczać kwadransa.

Niewiele czasu pozostało też na ustalenie zasad rozliczeń wpływów z biletów z przewoźnikami autobusowymi. – Musieliśmy ustalić taki model rozliczeń, na którym nikt nie straci. W tym przypadku nie było takich problemów. Decyzje wypracowywano w zespołach roboczych – informuje dyrektor. – ŁKA udało się zintegrować dwa różne systemy taryfowe, a wynik tej integracji jest w dużej mierze ograniczony możliwościami systemu funkcjonującego w transporcie autobusowym. Najistotniejsze jest to, że dostawcy systemu sprzedaży i przewoźnicy autobusowi dostrzegli rozwojowy charakter przejazdów zintegrowanych. Doświadczenia z dotychczasowej współpracy zostaną wykorzystane przy aktualizacji oprogramowania, tak aby w przyszłości integracja mogła mieć jak najszerszy zasięg – uzupełnia prezes ŁKA. Oprogramowanie systemu sprzedaży biletów zintegrowanych dostarczyła PKP Informatyka. – Dzięki pionierskiemu i kreatywnemu podejściu do projektu oferta jest bardzo prosta w odbiorze, zarówno dla sprzedających, jak i kupujących – ocenia Malinowski.

(…)

Zdaniem Jastrzębowskiego tak szybkie przygotowanie i wprowadzenie w życie nowej oferty nie byłoby możliwe bez posiadania własnego wojewódzkiego przewoźnika kolejowego. Dyrektor powołuje się na analizę ekspertów Klubu Jagiellońskiego, opublikowaną w „Dzienniku Gazecie Prawnej”. – Według jej autorów to właśnie nasze województwo miało największe szanse na sprawne uruchomienie zintegrowanej sieci połączeń kolejowo-autobusowych. Argumentem za tą tezą było posiadanie ŁKA – silnego przewoźnika kolejowego, należącego w 100% do samorządu województwa. W istocie pozwoliło to na szybkie przygotowanie planu, wyznaczenie punktów styku i skoordynowanie rozkładów jazdy – argumentuje urzędnik.

Drugi kolejowy przewoźnik regionalny w województwie, PR, jest pod tym względem znacznie trudniejszym partnerem. – Na ustalenie cen biletów i podjęcie innych ważnych decyzji potrzeba byłoby znacznie więcej czasu. Inercja w tak ogromnych firmach jest bardzo silna – tłumaczy Jastrzębowski. W jego ocenie świadczy o tym choćby fakt, że – choć na etapie przygotowywania wspólnej oferty przedstawiciele UMWŁ zwrócili się do Przewozów Regionalnych z propozycją przystąpienia do nowej oferty – pozytywna odpowiedź nadeszła dopiero we wrześniu, po wielu tygodniach. Skomunikowania dofinansowywanych z Funduszu linii autobusowych z pociągami PR zaczną obowiązywać od 1 stycznia przyszłego roku. Na mapie województwa przybędzie wtedy kolejnych 20 kolejowo-autobusowych punktów styku.

Również z początkiem 2020 r. zostaną uruchomione kolejne połączenia autobusowe. Ich relacje to: Łowicz – Kalinowa – Piątek, Rawa – Żelechlinek – Brzeziny, Piotrków Trybunalski – Wola Krzysztoporska – Radomsko, Radomsko – Strzelce Wielkie – Pajęczno, Poddębice – Wartkowice – Aleksandrów Łódzki, Brzeziny – Stryków – Głowno – Łyszkowice, Zduńska Wola – Łask – Buczek – Widawa i Aleksandrów Łódzki – Lutomiersk – Wodzierady – Łask. Docelowo sieć koordynowanych przez UMWŁ autobusów regionalnych ma pokryć całe województwo. Jej rozwój wymaga jednak czasu. – Trzeba jednak pamiętać, że gros kosztów ponoszą przewoźnicy autobusowi, którzy bezpośrednio obsługują linie. Musimy przekonywać ich do obsługi mniej opłacalnych, ale wciąż potrzebnych tras. To również kwestia zakupu taboru w odpowiednim standardzie, którego nie da się pozyskać z dnia na dzień, i zatrudnienia kierowców – tłumaczy Jastrzębowski, przypominając, że w Polsce brakuje ok. 120 tysięcy przedstawicieli tego zawodu. Na razie urząd gromadzi nadsyłane z powiatów informacje o potrzebach przewozowych.

– Siatka połączeń zintegrowanych wraz z terminami wdrażania oferty biletu zintegrowanego została już określona. Biorąc jednak pod uwagę wyniki tych przewozów, w ostatnim czasie dostrzegamy konieczność jej rozszerzenia. Będziemy na pewno weryfikować harmonogram wdrażania biletu zintegrowanego – uzupełnia prezes ŁKA.

Artykuł stanowi skróconą wersję materiału z poprzedniego wydania Miesięcznika „Rynek Kolejowy”.