Kryzys niemieckiego producenta tramwajów Heiterblick pogłębia się

W kwietniu informowaliśmy, że znajdująca się w Lipsku produkująca tramwaje – Heiterblick – złożyła w Sądzie Rejonowym wniosek o upadłość. Powołany został dyrektor zarządzający masą upadłościową, który pod nadzorem ekspertów ds. restrukturyzacji, dokonać ma reorganizacji w firmie i uczynić ją rentowną w perspektywie długoterminowej. Federalna Agencja Pracy miała pokrywać wynagrodzenia i pensje 250 pracowników firmy przez trzy miesiące. Przedstawiciele firmy Heiterblick podkreślali, że działalność zakładu miała być kontynuowana w pełni i bez zmian podczas procesu reorganizacji.

Informacje o tym, że firma podpisała szereg umów będących w fazie realizacji, miały zadbać uspokajająco na dalszy rozwój formy. Niestety, zamówienia te miały drugie dno, gdyż podpisane umowy zaczynały dostarczać straty, co oznaczało, że kontynuacja produkcji tramwajów po pierwotnie zakontraktowanych cenach prowadziła do pogłębienia się kryzysu producenta Heiterblick. W Niemczech nie ma przepisów regulujących możliwość waloryzowania cen w kontrakcie, przez co zamawiający nalegają na przestrzeganie zakontraktowanych cen. Heiterblick stara się zatem znaleźć oszczędności po swojej stronie, aby wywiązać się ze swoich pierwotnych zobowiązań.

Wykruszają się partnerzy

Sąd oficjalnie zatwierdził proponowany plan restrukturyzacji 4 lipca 2025 roku. Firma stara się teraz obniżyć koszty, negocjować z urzędem pracy tymczasowe skrócenie czasu pracy i szukać potencjalnych inwestorów, którzy pomogą jej stanąć na nogi. Jednak pojawiają się również negatywne informacje. Własne zakłady produkcyjne Heiterblick są stosunkowo niewielkie, w związku z czym firma koncentruje się głównie na montażu końcowym pojazdów. Oznaczało to konieczność korzystania z usług partnerów, którzy dostarczali ramy nadwozia. Jednym z takich partnerów był np. Solaris.

W przypadku najważniejszego zamówienia HeiterBlick, obejmującego dostawę do 187 tramwajów dla trzech niemieckich miast (Lipska, Zwickau i Görlitz), firma polegała głównie na Alstomie i jego zakładzie w Görlitz. W marcu 2023 roku obie firmy podpisały umowę, na podstawie której miało powstać pierwszych 25 tramwajów. Jednak 17 lipca 2025 roku Alstom ogłosił wstrzymanie produkcji i dostaw kolejnych konstrukcji z powodu. – Produkcja nadwozi została wstrzymana, ponieważ Heiterblick nie wywiązuje się z kluczowych postanowień umownych” – ogłosił Alstom Görlitz. Stawia to pod znakiem zapytania olbrzymie zamówienie tramwajowe dla trzech saksońskich miast.

Duża niepewność zamawiających

Firma Heiterblick dostarczyła tramwaje już m.in. do Halberstadt, Hanoweru i Bielefeld. Obecnie portfel zamówień również jest pełny. Firma ma podpisane kontrakty choćby z Dortmundem na dostawy 24 pojazdów z opcją na 8 kolejnych, z Würzburgiem na 18 pojazdów z opcją na 9, a także z Görlitz (8 tramwajów z opcją na 1 wodorowy), Zwickau (6 tramwajów z opcją na 12) oraz Lipskiem (25 tramwajów z opcją na kolejnych 130 tramwajów).

W Görlitz, pierwszym z trzech saksońskich miast, które podpisały dużą umowę ramową z Heiterblick, otwarcie zapowiedziano konieczność rozpisania nowego przetargu, ponieważ władze nie mają pewności, że sytuacja Heiterblick się ustabilizuje na tyle, by wznowiono realizację kontraktu. Z kolei Lipsk i Zwickau są bardziej powściągliwe, podobnie jak Würzburg, do którego dostarczono dotychczas tylko dwa z 18 zamówionych tramwajów.

Całej sytuacji nie polepszy zapewne również fakt, że Dortmunder Stadtwerke zapowiedział wstrzymanie projektu modernizacji pojazdów B80C. HeiterBlick wygrał ten kontrakt wspólnie z Kiepe w 2018 roku. Zamówienie miało obejmować dostawę 35 nowych pojazdów (B80D) oraz modernizację starszej floty liczącej 64 pojazdy. Zmodernizowane pojazdy miały być bardzo podobne do wyprodukowanych nowych. Projekt miał trwać do 2031 roku. Pierwszy z pojazdów po modernizacji został już nawet zaprezentowany w lipcu 2024 roku. Prace nad pozostałymi rozpoczęły się, ale na początku lipca 2025 roku Dortmunder Stadtwerke ogłosiło, że wstrzymuje program – podobnie jak Alstom – ze względu na sytuację, w jakiej znajduje się jeden z głównych dostawców.

Firma ze 100-letnią historią

Firma Heiterblick GmbH jest producentem i dostawcą lekkich pojazdów szynowych i tramwajów, które są projektowane pod indywidualne wymagania przedsiębiorstw transportowych. Została założona ponad 100 lat temu w dzielnicy Lipska o tej samej nazwie, co główny warsztat przedsiębiorstwa – Messestadt. Od 2004 r. firma jest spółką zależną w całości należącą do Leipziger Verkehrsbetriebe jako Leoliner Fahrzeug-Bau Leipzig i zatrudnia około 250 osób.