Droga rowerowa czy ścieżka rowerowa?

Termin „ścieżka rowerowa” na dobre utrwalił się w świadomości społecznej. Statystyczny Polak, mówiąc o infrastrukturze rowerowej, z pewnością wspomni o ścieżkach. Zwrot równie często powtarza się w mediach – często i gęsto powielają go piszący o rowerach dziennikarze. Tymczasem...

W PoRD nie ma nic o ścieżkach

Główny dokument krajowy regulujący zasady poruszania się w przestrzeni publicznej, czyli ustawa Prawo o Ruchu Drogowym, nie zawiera ani jednej wzmianki o jakiejkolwiek „ścieżce”. Udogodnienia dla cyklistów określane są tam wyłącznie jako „drogi rowerowe” oraz „pasy rowerowe”. „Ścieżka” pojawiła się po raz pierwszy w Rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, konkretniej zaś w dziale III zawierającym rozdział zatytułowany „ścieżki rowerowe”.

W jaki sposób doszło do sytuacji, w której fachowy termin obecny w ustawie został zastąpiony kolokwialną „ścieżką”? Tak naprawdę nie wiadomo. Możemy stawiać jedynie hipotezy. Najbardziej prawdopodobna z nich brzmi tak, że na udogodnienia dla cyklistów zaczęto mówić „ścieżki rowerowe” w celu odróżnienia od dróg postrzeganych jako przestrzeń wyłącznie dla samochodów. Zwrot na dobre wszedł do mowy potocznej; powielało go społeczeństwo i media, a w ich ślady poszli ministerialni eksperci. Trudno powiedzieć, dlaczego (teoretycznie) fachowcy zdecydowali się na zastosowanie potocznej nazwy w oficjalnym dokumencie. Przyczyn można dopatrywać się w fakcie, iż w Polsce w latach 90. wiedza na temat rowerów wśród urzędników była praktycznie zerowa. Do jednośladów nie przywiązywano zbyt wielkiej wagi, toteż nikomu nawet nie przyszło do głowy, że powszechnie używana nazwa może być niepoprawna.

Ścieżka kojarzy się z lasem

Zasadność używania określenia „ścieżka rowerowa” stanowi kwestię sporną. Niezależnie jednak od genezy tego nieszczęsnego słowa oraz stopnia jego upowszechnienia, warto stosować terminy bardziej fachowe. Ścieżka to coś, co kojarzy się z lasem i rekreacją; czymś, co stanowi pewien rodzaj wytyczonej trasy, natomiast z pewnością mniej ważny niż jezdnia, po której poruszają się samochody. Skojarzenie znajduje odzwierciedlenie w rzeczywistości. Udogodnienia dla cyklistów w dalszym ciągu są postrzegane jako podrzędne wobec dróg dla aut. Sporo osób uważa, że nie muszą spełniać wysokich standardów oraz zapewniać bezproblemowego przemieszczania.

Tymczasem filozofia budowy dróg rowerowych powinna być dokładnie taka sama, jak filozofia budowy dróg dla aut. Rower to przede wszystkim środek transportu, a nie beztroskiej rekreacji. Miejski cyklista – podobnie, jak kierowcy samochodów – chce w jak najkrótszym czasie dojechać do pracy, domu czy szkoły. Dlatego infrastruktura rowerowa ma ułatwiać poruszanie, a nie być niebezpiecznym substandardem gwarantującym czas przejazdu dłuższy od tego, jaki oferuje jezdnia.

Dlatego zachęcam do porzucenia „ścieżek” na rzecz dróg rowerowych. Jeśli ktoś chce uniknąć powtórzeń, zawsze może użyć zamienników w postaci „infrastruktury rowerowej”, „udogodnień” lub „tras dla cyklistów.” Te cztery terminy powinny w zupełności wystarczyć.