Czechy: Powolny koniec kolei lokalnej

Były flagi narodowe i transparenty z nazwami leżących przy trasie miejscowości. Była manifestacja i okrzyki o zabieraniu okna na świat, a atmosfera niezadowolenia mieszała się z biesiadą – na peronie stała beczka piwa. Protestujący co jakiś czas podchodzili, by nalać sobie kolejny kufel w przerwach pomiędzy okrzykami albo kolejnym pamiątkowym zdjęciem. Ktoś przyniósł stare fotografie, ktoś inny – krzyż. Tak mijał w Týnie nad Wełtawą 14 grudnia, ostatni dzień kursowania pociągów do węzła w Číčenicach.

Do elektrowni jądrowej tylko autobusem

21-kilometrowa linia nr 192 to jedna z wciaż wielu czeskich linii o charakterze lokalnym. Położona w centrum Kraju Południowoczeskiego trasa łączy się w Číčenicach z magistralą Pilzno – Czeskie Budziejowice, co zapewniało kilku niewielkim miejscowościom połączenie ze stolicą regionu. Wśród nich – niemal dziesięciotysięczny Týn, gdzie kończy się tor, i Temelin, w którym działa słynna elektrownia atomowa.

Do połowy grudnia do Týnu docierało aż siedem par pociągów dziennie, dodatkowa, ósma, kursowała w skróconej relacji do Temelina. Podobny rozkład obowiązywał tam przez kilka ostatnich lat. W połowie miesiąca wszystkie te kursy zostały zlikwidowane, a lokalną komunikację przejął przewoźnik autobusowy.

Sporo cięć w ciągu kilku ostatnich lat

Linia nr 192 to jedyny w tym roku wyłączony z eksploatacji w ruchu pasażerskim odcinek o charakterze lokalnym (i jeden z dwóch, obok przejścia granicznego z Polską Chałupki – Bogumin, na czeskiej sieci kolejowej). Ostatnie kilka lat przyniosło jednak dużo więcej zawieszeń: pociągi przestały docierać m.in. do Widnawy na północy kraju czy Netolic na południu. Zamarł ruch we wszystkich trzech kierunkach wychodzących z węzła Chornice. Los innych połączeń wciąż jest niepewny. W zeszłym roku dyskutowano o możliwości wyłączenia z ruchu transgranicznej linii przez Głuchołazy (i ostatecznie znacznie zmniejszono liczbę kursów), w tym – rozważano pozostawienie jedynie ruchu turystycznego na wąskotorowej kolei z Trzemesznej do Osobłogi.

Nawet „motorak” jest za drogi

Czechy wciąż pozostają krajem o największej gęstości sieci kolejowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Pociąg nadal traktowany jest tam często nie tylko jako środek komunikacji pomiędzy największymi miastami, ale – dużo częściej niż w Polsce – także jako sposób codziennego podróżowania do centrów regionów oraz do mniejszych miejscowości, w których znajdują się szkoły czy zakłady pracy. Rezygnacja z przewozów nawet do miast o wielkości ok. 10 tysięcy mieszkańców może jednak w krótkim okresie zmienić ten wizerunek.

Stopniowe odchodzenie od kolei na rzecz połączeń autobusowych właśnie w Czechach dobrze obrazuje, że koszty funkcjonowania transportu szynowego przewyższają często koszty równoległych połączeń drogowych nawet wtedy, gdy po torach kursują pojazdy o najmniejszej możliwej masie i prostej konstrukcji – wagony motorowe serii 810 i ich modernizacje. Kolej w Polsce, obsługiwana niemal wyłącznie przez pojazdy o wiele cięższe, a tym samym zużywające więcej energii, tym bardziej nie ma szans na zrealizowanie stawianego często za wzór modelu czeskiego, który zresztą odchodzi do przeszłości nawet w swej ojczyźnie.