Rosyjskie koleje cerkiewne. W składzie pociągu zdrowia

Ruchome, mobilne cerkwie mają długą tradycję. Dzięki nim Kościół Prawosławny miał możliwość dotrzeć z posługą do słabo zaludnionych obszarów pozbawionych stałej cerkwi. Pierwszy taki obiekt w formie wozu powstał w I połowie XVIII w., a popularność zyskały one na przełomie XIX i XX w. Nowe możliwości w tej kwestii dał rozwój kolei pod koniec XIX w. Zaczęły być produkowane pierwsze wagony od początku dedykowane funkcjom misyjnym i cerkiewnym, które następnie służyły głównie na trasach przez Syberię. Korzystali z nich też pracownicy kolei, odpowiedzialni za eksploatację linii w miejscach oddalonych od zabudowy.

Wagony, wydawałoby się na trwałe, znikły z kolejowego krajobrazu w 1917 r., gdy nastała rewolucja październikowa, a religia była tępiona przez nowe władze. Na nowo jednak ich idea odżyła po upadku Związku Radzieckiego.

Wagon widoczny na zdjęciu, pod wezwaniem Świętej Księżnej Olgi, córki cara Mikołaja II, stoi na dworcu w Krasnojarsku. Został on konsekrowany w październiku 2009 r. To aktualnie dziewiąty wagon cerkiewny na sieci Kolei Rosyjskich. Służą one na Kolejach Moskiewskiej, Swierdłowskiej,  Południowouralskiej, Zachodniosyberyjskiej, Wschodniosyberyjskiej, Zabajkalskiej, Dalekowschodniej i Sachalińskiej. Ponowne uruchamianie takich wagonów to efekt bezterminowej umowy o współpracy Kolei Rosyjskich (RŻD) i Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Jak przekonują przedstawiciele spółki, RŻD przywiązuje dużą wagę do zachowania i rozwoju tradycji duchowych. Dlatego też to Kolej Krasnojarska RŻD ponosi koszty eksploatacji wagonu.

Kranojarski wagon różni się od pozostałych tym, że dzwony znajdują się na zewnątrz, zapewniając lepsze rozprzestrzenianie się dźwięku dzwonów. Wagon jest z zewnątrz ozdobiony ikoną Księżnej Olgi. Jej wizerunek zwieńcza też ikonostas.

Cerkiewny wagon krasnojarski kursuje w składzie pociągu zdrowia, który zapewnia najważniejsze usługi medyczne w rejonach pozbawionych takich możliwości. Pociąg zestawiony jest z kilku wagonów, w których przyjmują specjaliści – lekarze pierwszego kontaktu, okuliści, pediatrzy, laryngolodzy, ginekolodzy, chirurdzy, urolodzy, endokrynolodzy, neurolodzy itp. Oprócz tego znajdują się poczekalnia, punkt apteczny, rentgen i laboratoria. Kursowanie tego pociągu to projekt socjalny RŻD i efekt współpracy z władzami Kraju Krasnojarskiego.

W wielu rejonach Rosji można spotkać trwale unieruchomione wagony-cerkwie, z dorobionymi kopułami. Występują one też w formie przerobionych autobusów bądź statków. Co ciekawe, tradycja wagonów cerkiewnych nie ogranicza się tylko i wyłącznie do Rosji. Wagony-kaplice funkcjonowały też w Stanach Zjednoczonych od lat 90. XIX w. do lat 30. XX w.