Plany transportowe skomplikują organizację komunikacji w regionach?

Kwestia organizacji komunikacji w regionach była przedmiotem debaty podczas II Kongresu Transportu Publicznego w Poznaniu, organizowanego przez TOR Wydawnictwo. Ustawa o transporcie publicznym nakłada na jednostki samorządowe konieczność tworzenia planów transportowych, które mają stanowić podstawę wszelkich działań w zakresie komunikacji publicznej. Przepisy zakładają hierarchiczność planów dla gmin, powiatów, województw i kraju.

Plany rozbieżne w czasie

Okazuje się, że z kolejnością planów mogą być problemy – tym bardziej, jeśli nie powstają one równocześnie, a poszczególne szczeble samorządów reprezentują inne opcje polityczne. – Plan transportowy musi być zgodny z planem wyższego rzędu, o ile taki plan jest uchwalony. Trudno, żebyśmy nie realizowali swoich zadań i czekali z planem do ostatniej chwili – zauważa Łukasz Dziągwa, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Rzeszowie. Nie zawsze modelowo przebiega współpraca z uwagi na różne zaawansowanie prac nad dokumentami. – Nie wchodzimy sobie z marszałkiem w paradę. Ciężko konsultować coś, co nie wyszło z etapu badań – wskazuje z goryczą Łukasz Dziągwa.

Generalnie jednak miasta nie obawiają się konsekwencji związanych z mniejszym zaawansowaniem planów wyższego szczebla i konieczności wprowadzenia ewentualnych korekt w późniejszym etapie. – Plan transportowy mamy, ale województwo nie. Nie stanowi to dla nas źródła stresu, korzystaliśmy z krajowych dokumentów. Dla marszałków będą one podstawą dla planu transportowego, więc chyba uda nam się wstrzelić z założeniami – mówi Łukasz Niedźwiecki, zastępca prezydenta Bydgoszczy.

Kto odpowiada za komunikację między powiatami

Więcej możliwych przeszkód przy uzgadnianiu i konsultowaniu planów widzą za to przedstawiciele szczebla wojewódzkiego. – Czytając literalnie ustawę: każdy autobus wyjeżdżający z Poznania, będącego powiatem grodzkim, jest komunikacją międzypowiatową, za co odpowiada marszałek. Wykorzystują to samorządy lokalne, które oczekują przejęcia zadań przez województwo. Pojawia się pytanie: kto ma zamówić i opłacić taką linię. Dziś odpowiedzi nie ma. Dopiero przy uzgadnianiu planów zacznie się problem – twierdzi Jerzy Kriger, dyrektor Departamentu Transportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.

Jego pogląd podziela Alina Giedryś, była członek zarządu PKP PLK, która obecnie współpracuje z władzami województwa łódzkiego przy sporządzaniu planu transportowego. Wskazuje przy tym na potrzebę przeprowadzania szeroko zakrojonych konsultacji. – To dobra inicjatywa, ale będziemy długo borykać się z uporządkowaniem procedur. Już na jak najwcześniejszym etapie rozmawiamy i konsultujemy się z powiatami. Trzeba zdiagnozować, gdzie się kończy interes i obowiązek poszczególnych zarządców. W ogóle nie jest uregulowana kwestia współpracy – mówi Giedryś.

Będzie zabawa

Przedstawiciele miast widzą wyjście z całej sytuacji – ich zdaniem organizowanie komunikacji w regionach nie powinno stanowić problemów, tym bardziej, że i tak w większości jednostek miejskich funkcjonują zarządy komunikacji. – Powiat ziemski w ogóle nie realizuje zadań organizatora transportu. Marszalek ogranicza się do kolei. To nam ułatwia – to my organizujemy transport i rozliczamy się z gminami na zasadzie porozumień – mówi Łukasz Niedźwiecki z Bydgoszczy.

Dyrektor Kriger z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego podkreśla, że nie można opierać całej filozofii na tym, co funkcjonuje obecnie. – Dziś nie ma zarządcy transportu „gumowego”. W wyniku ustawy przejmuje te zadania marszałek województwa. I zaczyna się zabawa – w województwie wielkopolskim jest 1200 linii autobusowych. Wszystko, zgodnie z ustawą, musi być zamówione w przetargu – mówi Jerzy Kriger. Jak wskazuje Alina Giedryś, władze województwa łódzkiego przymierzają się już do stworzenia organizatora transportu regionalnego z myślą o zmianach od 2017 r.

W wyniku realizacji ustawy nastąpi zderzenie organizatorów pomiędzy województwem a miastem czy aglomeracją. – Problemem będą pieniądze i to, kto ma zamówić np. transport z Jasła do Rzeszowa. Potrzebny jest system rozliczeń, wspólny bilet. Tego oczekują pasażerowie – stwierdza Kriger.

Plany zagrożeniem dla kolei?

Przejęcie przez marszałków organizacji komunikacji autobusowej będzie rodziło też inne zagrożenia. – Jeśli będziemy organizować zarówno przewozy autobusowe, jak i kolejowe, marszałkowie będą mieli ogromną pokusę na zamianę mniej dochodowych linii kolejowych na tańszą linię autobusową. To zaprzecza idei planu transportowego, który stawia na zrównoważoną komunikację – zauważa Alina Giedryś.