Partnerzy serwisu:
Przestrzeń

Miasta nami manipulują? Anty–kloszardowe ławki to nie wszystko

Dalej Wstecz
Data publikacji:
22-06-2014
Tagi geolokalizacji:

Podziel się ze znajomymi:

PRZESTRZEŃ
Miasta nami manipulują? Anty–kloszardowe ławki to nie wszystko
fot. Mateusz Włodarczyk, lic. CC 3.0ławki na stacji Warszawa Stadion
„Obrzydliwe, absurdalne i głupie” to słowa, których burmistrz Boris Johnson użył niedawno, krytykując kolce, które zainstalowano w bramie jednego z luksusowych budynków mieszkalnych w Londynie. Miały uniemożliwić nocowanie tam bezdomnym. Co jednak zaskakujące, arsenał środków jakie wykorzystują projektanci miast, by manipulować zachowaniami mieszkańców jest bardzo szeroki.

Johnson zareagował ostro, bo kolce zainstalowane kilka tygodni temu i opisane przez media wzbudziły duży protest. Porównywano je do gwoździ wbijanych w parapet, by odpędzić gołębie i określano jako nieludzkie. Burmistrz Londynu za pośrednictwem twittera wezwał dewelopera do natychmiastowego demontażu. Dodał, że miasto dopiero co wydało 34 mln funtów na program „Bez drugiej nocy” („No 2nd night out”), w ramach którego pracownicy społeczni mają pomagać bezdomnym tak, by nikt nie spędził bez dachu nad głową więcej niż jednej nocy. „Takie kolce to żadne rozwiązanie” – dodawał.

Bezdomni, nastolatkowie i skejterzy

Ale to niejedyny przejaw tego jak „miasto” próbuje wymuszać na nas określone zachowania. Niektórych nawet nie zauważamy. A mają długą historię. Robert Moses, planista który w połowie ubiegłego wieku nadał kształt wielu dzielnicom Nowego Jorku, miał ponoć celowo projektować niskie, kamienne mosty nad ulicami prowadzącymi na Long Island. Pod takim mostem samochód się zmieści, ale autobus – z których w tamtym okresie korzystali biedniejsi mieszkańcy Nowego Jorku, głównie afro–amerykanie – już nie.

Kilkanaście lat temu w Australii otwarto centrum badawcze Design Against Crime, pomysł skopiowano potem w USA. Efektem badań centrum były rozwiązania architektoniczne, które miały pomóc w zwalczaniu przestępczości, np. malowanie wokół bankomatów linii, które zapobiegają temu, by czekający w kolejce stali tuż za wypłacającym pieniądze, czy takie projektowanie koszy na śmieci, by trudno było wrzucić do nich większe obiekty. Ale coraz powszechniejsze staje się takie projektowanie obiektów użyteczności publicznej, by były nieprzyjazne konkretnym osobom. Na celowniku są przede wszystkim dwie grupy mieszkańców miast – bezdomni i nastolatkowie.

Ci pierwsi coraz rzadziej znajdą ławkę, na której wygodnie mogą się przespać. Wąska ławka, na której ledwo można siedzieć? Ławka pofałdowana, albo nierówna? To wszystko sposób na to, by dało się tam siedzieć, ale już niekoniecznie leżeć. Banalnie prostym pomysłem jest instalowanie podpórek na łokcie w środku ławki zamiast po obu jej bokach. Kto bywa na wyremontowanej przy okazji Euro 2012 stacji kolejowej Warszawa–Stadion, ten mógł coś takiego zobaczyć. W chińskim Yantai Park w prowincji Shandong zainstalowano ławki z… parkometrem. Za siedzenie się płaci. Po upływie czasu z siedzenia wysuwają się kolce, zbyt tępe by zrobić krzywdę, ale na tyle niewygodne, że siedzieć się nie da.



Antykloszardowe kolce w Marsylii, fot. DC, lic. CC 3.0

W kanadyjskim Calgary pod mostem Louise Bridge położono nawierzchnię składającą się z okrągłych kamieni. To efektowne i estetyczne, ale głównym celem było zniechęcenie nocujących tam osób.

Co do grup nastolatków, których głośne zachowanie może przeszkadzać innym, to sieć hipermarketów Aldi stosuje tzw. „mosquito alarm”, czyli dźwięki które są słyszalne (i nieprzyjemne) tylko dla nastoletniego ucha. Miasta oświetlają ciemne miejsca. Trudno chuliganić tam, gdzie latarnia wyraźnie pokazuje co się robi. Wynalazkiem z San Francisco są tzw „świńskie uszy”, czyli metalowe wstawki instalowane na murkach i chodnikach, które utrudniają jeżdżenie na deskorolce.

Archubraniem w agresywną architekturę

Tak konstruowana przestrzeń miejska bywa skuteczna, ale jest też krytykowana. Już same określenie służące jej nazwaniu (brytyjskie media używają np. „architektura obronna”, albo „architektura niekomfortowa”) nie budzą dobrych skojarzeń. Krytycy zarzucają jej twórcom ogromną łatwość z jaką może się przerodzić w narzędzie do wykluczenia pewnych grup społecznych. Argumentują, podobnie jak Boris Johnson, że przepędzając bezdomnych, nie rozwiązujemy problemu bezdomności.

Selena Savić, doktorantka na Politechnice w Lozannie i współautorka książki na ten temat wskazuje, w rozmowie z BBC, że taka architektura dehumanizuje miasto. – Jeśli policjant przegania cię z ławki, możesz się z nim kłócić, dyskutować, masz wiele możliwości. Jeśli twoim „przeciwnikiem” jest poręcz w środku ławki, nie możesz nic zrobić – wyjaśnia.

Kłopotem jest też to, że na dobrą sprawę nie da się wymierzyć ostrza wyłącznie w jedną grupę ludzi. Ławka, która jest niewygodna dla kloszarda, będzie też niewygodna dla kogoś, kto miałby ochotę na niej usiąść i poczytać książkę. Rozwiązanie, które miało działać chirurgicznie, staje się nieprzyjemne dla wszystkich.

Amerykańska performerka Sarah Ross zaprojektowała archubranie („archsuit”) – coś co pozwala położyć się wygodnie na ławce, którą zaprojektowano, by uniemożliwić leżenie na niej. – Ten strój jest absurdalny, ale taki miał być. Ma pokazywać absurdalność agresywnej architektury – twierdzi.


Sarah Ross i jej archsuit, źródło: insecurespaces.com
Tagi geolokalizacji:

Podziel się z innymi:

Zobacz również:

Aspern Seestadt: Wiedeńska dzielnica przyszłości

Przestrzeń

Aspern Seestadt: Wiedeńska dzielnica przyszłości

Łukasz Malinowski 30 grudnia 2018

Bogota. Powiedz mi w czym mieszkasz, powiem ci kim jesteś

Komunikacja

David Vitezy: Każda mała decyzja zmienia miasto [ROZMOWA]

Mobilność

Współczesna miejska mobilność w parze z pięknem

Mobilność

Współczesna miejska mobilność w parze z pięknem

Agnieszka Serbeńska 08 czerwca 2016

Zobacz również:

Aspern Seestadt: Wiedeńska dzielnica przyszłości

Przestrzeń

Aspern Seestadt: Wiedeńska dzielnica przyszłości

Łukasz Malinowski 30 grudnia 2018

Bogota. Powiedz mi w czym mieszkasz, powiem ci kim jesteś

Komunikacja

David Vitezy: Każda mała decyzja zmienia miasto [ROZMOWA]

Mobilność

Współczesna miejska mobilność w parze z pięknem

Mobilność

Współczesna miejska mobilność w parze z pięknem

Agnieszka Serbeńska 08 czerwca 2016

Kongresy
Konferencje
SZKOLENIE ON-LINE
Śledź nasze wiadomości:
Zapisz się do newslettera:
Podanie adresu e-mail oraz wciśnięcie ‘OK’ jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na:
  • przesyłanie przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, adres: Pl. Bankowy 2, 00-095 Warszawa na podany adres e-mail newsletterów zawierających informacje branżowe, marketingowe oraz handlowe.
  • przesyłanie przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, adres: Pl. Bankowy 2, 00-095 Warszawa (dalej: TOR), na podany adres e-mail informacji handlowych pochodzących od innych niż TOR podmiotów.
Podanie adresu email oraz wyrażenie zgody jest całkowicie dobrowolne. Podającemu przysługuje prawo do wglądu w swoje dane osobowe przetwarzane przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, adres: Sielecka 35, 00-738 Warszawa oraz ich poprawiania.
Współpraca:
Rynek Kolejowy
Rynek Lotniczy
Rynek Infrastruktury
TOR Konferencje
ZDG TOR
ZDG TOR
© ZDG TOR Sp. z o.o. | Powered by BM5