Czy drzewa mogą obniżyć temperaturę w miastach?

Madryt chce zainwestować prawie 10 milionów euro w rozwój miejskich terenów zielonych. Oprócz rozbudowy parków, władze planują pokryć drzewami także dachy i ściany budynków. Trwa także budowa wielkiego parku wokół rzeki Manzanares przebiegającej przez centrum miasta.

Wielki projekt w dobie globalnego ocieplenia

Zalesienia są przeprowadzane równolegle z ograniczeniem ruchu samochodowego w centrum miasta. Władze planują także przekształcenie części ulic w linearne parki. To część wielkiego planu ograniczania efektu “wysp ciepła”, który jest szczególnie dotkliwy w mieście, gdzie średnia dobowa temperatura w okresie letnim dochodzi do 30 stopni Celsjusza. Zalesianie miasta ma także pomóc z odprowadzaniem wody z obfitych opadów nawiedzających miasto.

– Chodzi o to, by wiele mniejszych elementów wielkiego planu, z czasem zaczęło pracować razem. Naszym celem jest budowa systemu reagowania na zmiany klimatu w mieście - mówi dla portalu fastcoexist.com Tom Armour, dyrektor firmy Arup, pracującej dla władz miasta.

Madryt zawsze miał problem z temperaturami w lecie, ale w ostatnich latach upały stają się nie do zniesienia. W 2015 roku temperatura w lipcu i sierpniu często przekraczała 40 stopni Celsjusza. Wcześniej fale gorąca nawiedzały miasto co 20 lat, a dziś co pięć. Według badań, do 2050 roku będzie aż 20 proc. więcej dni gorących, oraz 20 proc. mniej opadów.

Według projektantów każda zmiana może pomóc. Zakładanie miejskich ogrodów na dachach i sadzenie roślin na ścianach spowodują obniżenie kosztów klimatyzacji budynków i ograniczenia hałasu wewnątrz. Dodatkowo będą miały pozytywny wpływ na otaczającą przestrzeń zacieniając okoliczne chodniki i jezdnie. W pilotażowym badaniu przeprowadzonym w Madrycie, po zasadzeniu roślin temperatura w okolicy spadła o ponad 4 stopnie. Zmiana nawierzchni ulic, chodników i placów oraz dosadzenie drzew spowoduje dalsze ograniczanie wysokości temperatury. Zmiany mają również na celu ograniczenie odparowywania wody i zwiększenie jej absorpcji na terenie miasta.

Czy drzewa rzeczywiście pomagają obniżyć temperaturę?

W wielu miastach sadzenie drzew ma na celu, oprócz względów estetycznych, ograniczenie wzrostu temperatury oraz oczyszczenie powietrza. Naukowcy mają jednak trudności w jednoznacznym stwierdzeniu czy drzewa pomagają zmniejszyć temperaturę powietrza.

Profesor Roland Ennos z Uniwersytetu w Hull porównywał wysokość temperatury pomiędzy miejskim parkiem a zatłoczoną ulicą. Wyniki jego badań przeczą powszechnej teorii, mówiącej o tym że w parku temperatura powietrza jest dużo niższa niż na zatłoczonej ulicy. Średnia temperatura powietrza w parku była tylko o jeden stopień niższa niż ta na ulicy, a w nocy często nawet wyższa!


fot. ARUP

Wyjaśniając w jaki sposób drzewa mogą pomóc ograniczać temperaturę powietrza naukowiec skupił się na efekcie cienia. Duża korona drzewa działa jak parasol, który ogranicza aż do 90 proc. absorpcję promieniowania słonecznego przez naszą skórę. Jest to prosta zależność, która daje nam uczucie chłodu, mimo, że faktyczna temperatura powietrza pod drzewem jest taka sama jak poza nim.

Drzewa pomagają także zacienić powierzchnie zbudowane z cegły, asfaltu albo betonu, które nagrzewając się w dzień magazynują ciepło, a w nocy podwyższają temperaturę powietrza. Korony drzew mogą przechwytywać promieniowanie cieplne ze słońca i ograniczać nagrzewanie powierzchni pod nimi.

Ciężko jest jednak odnieść zdolność chłodzenia samych drzew do zdolności chłodzenia ich otoczenia. Naukowcy nie mogą jednoznacznie stwierdzić w jakim stopniu zjawisko ewapotranspiracji, czyli jednoczesnego parowania z drzew i terenów zielonych wokół nich, faktycznie pomaga obniżyć temperaturę otoczenia. Bez twardych danych nie możemy więc określić korzyści z miejskich lasów i ich wpływu na redukcję efektu wysp ciepła.